Znaczenie odwróconej swastyki: historia, symbolika i kontrowersje
- Szczegóły
Swastyka to bardzo prosty znak. Ma kształt równoramiennego krzyża o ramionach załamanych w połowie długości pod kątem prostym, w tym samym obrotowym kierunku, zwykle zgodnie z ruchem wskazówek zegara.
Co oznacza swastyka?
Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest taka prosta. Okazuje się, że symbol ten ma różne znaczenia w zależności od miejsca, gdzie jest wykonywany. Z reguły swastyka związana jest z dobrobytem i szczęściem. Słowo to pochodzi od sanskryckiego svastika, oznaczającego „przynosząca powodzenie/dobrobyt”.
Jakie są rodzaje swastyki?
Możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaju swastyki: bardziej popularną prawoskrętną i drugą - lewoskrętną.
Prawostronna swastyka jest uważana za symbol solarny. Ma bowiem naśladować kurs obrany codziennie przez Słońce, które na półkuli północnej wydaje się przechodzić ze wschodu, a następnie z południa na zachód. Lewoskrętna swastyka częściej oznacza noc, w Indiach przerażającą boginię Kālī i praktyki magiczne.
Swastyki różnią się często detalami: długością wygiętych ramion i proporcjami. Symbole te wykonywano i wykonuje się różnymi technikami - maluje, rysuje, rzeźbi a nawet tka.
Przeczytaj także: Sterowniki i usterki ASUS K52J
Najstarszy znany symbol swastyki odkryto na liczącej 15 000 lat figurce ptaka wykonanej z kłów mamuta. Przypuszcza się, że starożytny ryt był związany z magią.
Również na ziemiach obecnej Polski swastyki wykonywano setki, a nawet tysiące lat temu.
Co oznacza swastyka niemiecka?
Swastyka niemiecka jest szczególnego rodzaju symbolem, nazywanym też Hakenkreuz (z niem. hakowaty krzyż). Była to prawoskrętna swastyka, godło partii nazistowskiej NSDAP od 1919-1920; w latach 1933-1945 symbol nazistowskiej III Rzeszy i rzekomy emblemat domniemanej „rasy aryjskiej”. Już w 1910 r. poeta i ideolog nacjonalistyczny Guido von List zaproponował swastykę jako symbol dla wszystkich organizacji antysemickich.
Od czasów II wojny światowej swastyka w kulturze zachodniej uważana jest za symbol nienawiści i uprzedzeń rasowych. Jest często używana przez grupy grupy białych supremacjonistów i współczesne mutacje partii nazistowskiej. Wraz z innymi symbolami stosowanymi przez partię NSDAP, użycie swastyki zostało zakazane w Niemczech.
Co grozi za namalowanie swastyki w Polsce?
Według artykułu 256 Kodeksu Karnego, kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Przeczytaj także: Zastosowanie wężyków do filtra osmozy
W Polsce swastyka najczęściej kojarzona jest właśnie z symbolem faszystowskim i taki jest z reguły jej odbiór w przestrzeni publicznej.
Co oznacza swastyka w Indiach?
Symbol swastyki już w starożytnych Indiach oznaczał pomyślność i dobrobyt. Często stosowany jest wśród hinduistów, buddystów i dżajnistów. U tych ostatnich swastyka przypomina wiernym o czterech możliwościach odrodzenia się duszy: jako zwierzę, roślina, w piekle lub na Ziemi i w świecie duchów. Dla Buddystów swastyka to z kolei klucz do raju.
Z kolei dla hinduistów swastyka to symbol początku, otwarcia. Bywa też kładziona przed wejściem do domu jak amulet mający na celu ochronę przed pożarem i „złym okiem”. W Indiach wiele szkół lub stowarzyszeń ma w nazwie i w logotypie swastykę.
Swastyka w Ameryce Północnej
Swastyka była też znanym symbolem wśród rdzennej ludności Ameryki Północnej, na przykład w plemieniu Nawaho. Oznaczała obfitość, szczęście i pomyślność. Swastyka była utożsamiana z „wirującą kłodą” z opowieści Nawahów. To z jej pomocą bohater podróżował po dzisiejszej rzece San Juan. Kiedy dotarł do celu, bogowie wyciągnęli jego kłodę z wiru, w którym spotykają się rzeki i pomogli mu dotrzeć do brzegu.
Swastyka wczesnochrześcijańska
Swastyka pojawiła się również w sztuce wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej. Określano ją wówczas jako gammadion lub crux gammat (bo złożona z czterech liter greckich gamma przymocowanych do wspólnej podstawy) lub tetraskelion (z łac. czworonogi).
Przeczytaj także: Odwrócona osmoza: Twój przewodnik
Swastyka w Wojsku Polskim w latach międzywojennych
Fascynacja tym znakiem nie ominęła Wojska Polskiego. Wracając do kultury, należy wspomnieć o polskich propagatorach swastyki. Byli nimi: Michał Żmigrocki, Tadeusz Miciński, Stanisław Eliasz Radzikowski, prof. Antoniewicz - autor nazwy „krzyżyk niespodziany”, Mieczysław Karłowicz, Stanisław Jakubowski, Stanisław Witkiewicz, Marian Wawrzeniecki.
Swastyka nazistowska
Pod koniec 19 wieku swastyka ponownie się odrodziła, gdy znany archeolog Heinrich Schliemann odkrył szczególny krzyż (swastykę) w antycznej Troi, a następnie odkrył naczynia gliniane w Niemczech z podobnymi znakami. Po połączeniu tych dwóch odkryć Schliemann stwierdził, że 'swastyka jest ważnym symbolem religijnym niemieckich przodków’.
Na początku 20 wieku swastyka była już powszechnie używana w Niemczech przez organizacje patriotyczne i nacjonalistyczne. Wtedy ciągle jako symbol szczęścia, ale w tym wypadku także jako symbol niemieckiej dumy narodowej oraz aryjskiej tożsamości. Zresztą nie tylko w Niemczech widziano swastykę w ten sposób. Po drugiej stronie granicy, polscy górale także używali swastyki jako symbolu szczęścia.
Po I Wojnie Światowej wiele organizacji prawicowych w Niemczech używało swastyki jako symbolu etnicznej czystości kraju. Jednak przełom nastąpił gdy partia nazistowska formalnie przyjęła swastykę jako swój znak w 1920 roku w Salzburgu. Wkrótce swastyka była powszechnie używana przez partię nazistowską jako skuteczne narzędzie propagandy. Pojawiała się w gazetach, na znaczkach pocztowych, na ulicach, w szkołach i oczywiście na odznaczeniach wojskowych.
Swastyka nazistowska nie przyniosła obiecywanego szczęścia, okazała się destruktywna i była powiązana z przerażającymi zbrodniami, przez co historia potępiła nazizm. Do dziś są jednak ludzie, którzy uważają że nazizm był złem koniecznym gdyż był bronią przeciwko czerwonemu totalitaryzmowi i podziałał jak lewatywa, która oczyściła Europę od środka.
Swastyka w różnych kulturach
Dla wielu kultur swastyka odzwierciedlała Wyższe Prawo Kosmiczne, któremu podlegał cały Wszechświat, ukazywała kosmiczny wiatr - czyli życiodajne promieniowanie, które miałoby mieć podobną strukturę. Dlatego swastyka dla tych kultur jest symbolem słońca, światła, pierwotnego ognia i życia.
Swastyka na szczęście
Swastyka jest antycznym symbolem szczęścia i miłości, i jest ona używana w większości kultur świata do dziś. W Europie swastyka kojarzy się z nazizmem, lecz moim zdaniem zasługuje ona na drugą szansę, w jej prawdziwym, dobrym znaczeniu.
Swastyka, znana przez Słowian jako kołowrót była świętym symbolem Słowian, który miał ogromne znaczenie we wczesnej słowiańskiej kulturze. Kołowrót symbolizował nieskończoność walki dobra ze złem, oraz koło życia i śmierci, a także był symbolem słońca dającego nam ciepło i życie.
Znaczenie swastyki w buddyzmie
Swastyka w buddyzmie symbolizuje szczęście, harmonię i wieczność, a jej historia sięga tysięcy lat. W przeciwieństwie do nazistowskiej wersji, buddyjska swastyka ma odwrócony kształt i inne znaczenie. Symbol ten jest powszechnie używany w sztuce, architekturze i rytuałach buddyjskich.
Kontrowersje wokół swastyki wynikają z jej negatywnych skojarzeń w kulturze zachodniej. Buddyści starają się edukować na temat prawdziwego znaczenia swastyki, aby odzyskać jej pozytywny wizerunek.
W buddyzmie swastyka symbolizuje wieczność i harmonię. Jest często przedstawiana jako znak obrotu koła Dharmy, które prowadzi do oświecenia. Ten symbol ma również związek z buddyjskimi naukami o cyklu życia i śmierci.
Jak odróżnić buddyjską swastykę od nazistowskiej
Aby odróżnić buddyjską swastykę od nazistowskiej, zwróć uwagę na jej kształt i kontekst. Choć obie wersje swastyki mają podobny kształt, różnią się kierunkiem i kontekstem. Buddyjska swastyka jest często odwrócona, co symbolizuje obrót koła Dharmy. Nazistowska wersja jest prawoskrętna i zawsze umieszczana pod kątem 45 stopni.
Warto zwrócić uwagę na kolorystykę i otoczenie symbolu. W buddyzmie swastyka pojawia się w świątyniach, na posągach i w mandalach. Nazistowska wersja jest zwykle czarna, umieszczana na białym tle z czerwonym tłem, co ma wyraźnie polityczne znaczenie.
Aby uniknąć pomyłek, zawsze sprawdzaj kontekst, w jakim pojawia się swastyka. Buddyjska wersja jest związana z religią i kulturą, a nie z polityką.
Tabela porównawcza znaczeń swastyki
| Kultura/Grupa | Znaczenie |
|---|---|
| Starożytne Indie (Hinduizm, Buddyzm) | Pomyślność, dobrobyt, wieczność, harmonia |
| Rdzenna Ludność Ameryki Północnej (np. Nawaho) | Obfitość, szczęście, pomyślność |
| Wczesne Chrześcijaństwo | Symbol Chrystusa, zwycięstwo nad śmiercią |
| Naziści | Symbol "rasy aryjskiej", nacjonalizm, antysemityzm |
tags: #odwrocona #swastyka #znaczenie
