Odwrotna Polaryzacja Baterii: Konsekwencje i Zapobieganie
- Szczegóły
Wśród kierowców i właścicieli aut co rusz dochodzi do sytuacji z gatunku „niewiarygodne, ale prawdziwe”. Przykładów na to jest wiele, jak choćby regularnie powtarzające się pomyłki przy podłączaniu akumulatora.
Co się stanie, gdy ktoś ten akumulator podłączy na odwrót? Niby w szkole tego nie uczą, a jednak ludzie na ogół wiedzą, że minus należy połączyć z minusem, a plus z plusem. Ta jakże prosta i ważna zasada dotyczy również akumulatorów oraz wszelkich manipulacji z ich podłączaniem i odłączaniem.
Klemę minusową podpinamy do słupka ujemnego, a klemę plusową do słupka dodatniego. Podobnie w przypadku korzystania z przewodów rozruchowych, czy podłączania akumulatora do prostownika. A jednak wciąż zdarzają się przypadki, w których ktoś postanowi zapomnieć o tej złotej zasadzie i połączyć plus z minusem, a minus z plusem, czego dowody dostajemy czasem w listach od Was.
Mojej znajomej auto nie chciało odpalić - pisze nasz stały klient, Jarek z Łomży - i ktoś tam od niej z pracy postanowił jej pomóc. Od razu zabrał się za grzebanie pod maską i po kilku kolejnych próbach wpadł na genialny pomysł zamiany klem na akumulatorze. Były jakoby źle podłączone, odwrotnie. No i stało się. Zamienił klemy, podłączył odwrotnie akumulator i spróbował odpalić silnik. Coś tam podobno zastukało, zaszurało i tyle z tego było.
Kiedy zjawiłem się na miejscu, nie było już nawet czego ratować. Podłączyłem na powrót klemy prawidłowo, ale auto zupełnie zwariowało. Część kontrolek świeci się bez przerwy, inne światła z kolei w ogóle nie chcą się palić. Nie działa radio i wiele systemów elektronicznych. Zastanawiam się teraz, z jakimi problemami i jakimi kosztami moja znajoma musi się liczyć.
Przeczytaj także: Sterowniki i usterki ASUS K52J
Czy sądzicie, że sama wymiana akumulatora, który ewidentnie jest już padnięty, wystarczy w tej sytuacji? W jaki sposób, mimo oczywistych zabezpieczeń, może dojść do odwrotnego podłączenia akumulatora?
Jak dochodzi do odwrotnego podłączenia akumulatora?
Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie, które tutaj nie padło, ale zapewne wybrzmiało w głowach wielu z Was. A pytanie to brzmi - jak? Jakim sposobem i dlaczego ktoś w ogóle postanowił podłączyć odwrotnie akumulator w samochodzie? Jak udało mu się to zrobić, mimo oczywistych zabezpieczeń?
Nie tylko ten przykład pokazuje, że coś takiego może się zdarzyć i zdarza się, a często dzieje się to w podobnych sytuacjach. Kierowcy, którym zdarza się podłączyć odwrotnie akumulator, często tłumaczą się w ten sam sposób: „byłem zmęczony, śpieszyłem się, a w ogóle to było ciemno”. Faktycznie, w pośpiechu i rozkojarzeniu nie takie rzeczy są możliwe. Już samo to może być dla wszystkich nas przestrogą i sposobem na uniknięcie podobnej pomyłki.
Czy jednak ta pomyłka w istocie jest możliwa? Ponownie, przykłady pokazują, że tak. Zapewne wielu z Was wie doskonale lub przynajmniej zdążyliście to już zauważyć, że słupki akumulatora mają różną średnicę. Tak samo różną średnicę mają klemy, o czym najlepiej wiedzą ci, którzy kiedykolwiek samodzielnie je wymieniali.
To nie fanaberia producentów, ale sposób na zapobieżenie odwrotnemu podłączeniu akumulatora. Klema plusowa pasuje dobrze wyłącznie na słupek dodatni, a klema minusowa na ujemny. Nie jest to jednak dopasowanie wykluczające podłączenie odwrotne. Rozwiązanie siłowe jest w stanie przełamać te zabezpieczanie, co jednak często oznacza uszkodzenie jednego słupka. A co oznacza dla samego auta?
Przeczytaj także: Zastosowanie wężyków do filtra osmozy
Konsekwencje odwrotnego podłączenia akumulatora
Czy nowoczesne auta są chronione przed odwróceniem polaryzacji zasilania? Czy ich producenci przewidują omyłkowe, odwrotne podłączenie akumulatora? Specjaliści przekonują, że poszczególne urządzenia zasilane prądem z akumulatora samochodowego są przygotowywane, a nawet testowane na okoliczność odwrócenia polaryzacji zasilania, czyli odwrotnego podłączenia baterii.
Taka pomyłka w teorii nie powinna ich w żaden sposób uszkodzić. Nie powinna, z jednym wyjątkiem - jeśli dane urządzenie należy do jednego ze starszych, nieposiadających odpowiednich zabezpieczeń modelu lub jeśli posiada zwykle ukrytą wadę fabryczną (jego zabezpieczenia nie są skuteczne), może dojść do jego uszkodzenia.
Potwierdzają to przypadki dymiących alternatorów w autach, w których doszło do wspomnianego odwrócenia polaryzacji zasilania. Co może się stać na skutek odwrotnego podłączenia akumulatora samochodowego? Co zwykle dzieje się w takich sytuacjach?
Lista problemów, do jakich teoretycznie może dojść na skutek odwrotnego podłączenia akumulatora, a więc podłączenia klemy minusowej do słupka dodatniego i klem plusowej do ujemnego, jest bardzo długa i wciąż niekompletna. Tak naprawdę nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak daleko mogłyby sięgnąć konsekwencje takiej pomyłki. Często mówi się, że na skutej podobnego błędu może nie stać się zupełnie nic, a równie dobrze może stać się naprawdę wiele. W ramach tego „wiele” teoretycznie może dojść do:
- uszkodzenia ECU,
- uszkodzenia deski rozdzielczej,
- poważnego uszkodzenia skrzynki bezpieczników,
- zablokowania pojazdu na skutek uszkodzenia immobilizera.
To teoria, a jak z praktyką? W praktyce często wcale nie jest tak źle. Często kończy się na wymianie kilku bezpieczników, na czele z bezpiecznikiem alternatora, wymianie przepalonych diod i kasowaniu powstałych błędów. No i akumulator. Ten często bywa kwalifikowany do wymiany niezależnie od uszkodzeń powstałych na skutek jego odwrotnego podłączenia.
Przeczytaj także: Odwrócona osmoza: Twój przewodnik
Odwrotna polaryzacja w akumulatorach Li-Ion i Ni-MH
Akumulatory niklowo-wodorkowe Ni-MH oraz litowo-jonowe Li-Ion są obecnie jednymi z najpopularniejszych źródeł energii wielokrotnego użytku dla urządzeń konsumenckich i profesjonalnych. Zarówno bezpieczne ładowanie akumulatorów Ni-MH, jak i akumulatorków Li-Ion, wymaga stosowania profesjonalnych ładowarek, realizujących proces ładowania w odpowiedni sposób. Ładowanie akumulatorka zwykłym zasilaczem jest niebezpieczne!
W przypadku akumulatorów niklowo-wodorkowych, wykorzystywane są efekty reakcji chemicznej, jakie zachodzą pod koniec ładowania ogniw. Dochodzi wówczas do zahamowania wzrostu albo spadku napięcia oraz zauważalnego wzrostu temperatury akumulatorka. Czasami stosuje się również powolne ładowanie natężeniem prądu, stanowiącym 10% wartości nominalnej dla akumulatora Ni-MH przez kilkanaście godzin.
Nieco bardziej skomplikowany proces ładowania dotyczy akumulatorków litowo-jonowych. Ogniwa wymagają zachowania ściśle określonego procesu bez możliwości stosowania odstępstw czy eksperymentowania. Rozładowany akumulator nie powinien mieć napięcia poniżej 3 V. Z kolei podczas procesu ładowania akumulatorka Li-Ion nie można przekroczyć granicznego napięcia 4,25 V. Właśnie dlatego podczas eksploatacji stosowane są specjalne układy zarządzania baterią BMS.
Dużo delikatniejszymi ogniwami są akumulatorki litowo-jonowe. Akumulatory Li-Ion są wrażliwe na wszelkie nieprawidłowości eksploatacji, co wiąże się z ryzykiem przegrzania, wybuchu czy pożaru. Z tego względu zostały zaklasyfikowane jako towar niebezpieczny w transporcie i są wobec nich stosowane specjalnie określone procedury transportowe.
Jak uniknąć odwrotnej polaryzacji?
Profesjonalna ładowarka do ładowania akumulatorków powinna spełniać następujące założenia:
- Ładowanie różnych rodzajów akumulatorów - uniwersalność to jedna z głównych cech dobrej ładowarki.
- Możliwość ładowania wielu ogniw jednocześnie - zazwyczaj używamy wielu urządzeń, a każdy sprzęt jest zasilany kilkoma akumulatorami.
- Sterowanie mikroprocesorowe - wbudowany mikroprocesor pomaga nie tylko w sterowaniu procesem ładowania, lecz również realizuje funkcje informacyjne. Dzięki niemu na wyświetlaczu zobaczymy faktyczne napięcie ładowania czy inne parametry.
- Odpowiedni proces ładowania - producenci sprzętu implementują autorskie rozwiązania w tym zakresie, jednak muszą one spełniać pewne założenia.
- Wytrzymała obudowa ładowarki - jeżeli zabieramy ładowarkę w podróż, to nieodzowny będzie zakup sprzętu z solidną obudową.
- Dodatkowe zabezpieczenia - ochrona przed zwarciem i przegrzaniem czy zabezpieczenie przed odwrotną polaryzacją ogniw to kolejne cechy produktu, na jakie musisz zwrócić uwagę na etapie wyboru ładowarki.
- Opcjonalne funkcje ładowarki - wśród dodatkowych funkcjonalności można wyróżnić opcję formowania oraz odświeżania akumulatorków czy możliwość korzystania z ładowarki jak z powerbanku (energia jest pobierana z umieszczonych w urządzeniu akumulatorów).
Pamiętaj, że decydując się na zakup ładowarki, warto wybrać dobry sklep z akumulatorkami.
tags: #odwrocona #polaryzacja #baterii #konsekwencje
