Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków z Wylotem do Jeziora: Przepisy Prawne w Polsce

Szczegóły: Opublikowano: 05. December 2025

Wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej, coraz więcej właścicieli domków jednorodzinnych decyduje się na budowę przydomowej oczyszczalni ścieków zamiast szamba. Lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga zachowania minimalnych warunków odległościowych od innych urządzeń terenowych. Poniższy artykuł przedstawia zagadnienia prawne pozwalające poznać legalny aspekt budowy i eksploatacji domowej oczyszczalni ścieków.

Usytuowanie Przydomowej Oczyszczalni Ścieków na Działce

Usytuowanie przydomowej oczyszczalni ścieków na działce określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków powinna znajdować się z dala od miejsc rekreacyjnych na działce, takich jak altany, plac zabaw dla dzieci albo grill.

Należy zachować minimum 3 metrowy odstęp od roślin z rozbudowanym systemem korzeniowym.

Powinno się przewidzieć konieczność okresowego dojazdu wozu asenizacyjnego, który opróżnia zbiornik.

Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie

Zamontowanie urządzenia odprowadzającego ścieki do gruntu (np. drenaż rozsączający, studnia chłonna) w niecce terenu przyczyni się do obciążenia hydraulicznego systemu odprowadzającego ścieki.

Minimalne Odległości

Odległość mierzona od krawędzi zbiornika przydomowej oczyszczalni powinna mieć minimum 5 metrów od okien i drzwi budynku (w przypadku budynków jednorodzinnych).
Minimum 2 m od granicy działki sąsiedniej, ciągu pieszego oraz drogi.
Minimalna odległość od infrastruktury technicznej: 1,5 m od wodociągu, 1,0 m od kabli telefonicznych, 0,8 m od kabli elektrycznych, czy 1,5 m od rur z gazem, minimum 15 m od korpusu oczyszczalni oraz minimum 30 metrów od miejsca odprowadzenia oczyszczonych ścieków (np. studnia chłonna, drenaż rozsączający).
Element odprowadzający ścieki oczyszczone do wód powierzchniowych lub do ziemi musi znajdować minimum 1000 m od kąpielisk oraz plaż publicznych.
Przepisy prawa zabraniają, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzania ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.

Pozwolenia Wodnoprawne

Przydomowe oczyszczalnie ścieków niekiedy podlegają wymogom dotyczącym zgłoszenia albo pozwolenia wodnoprawnego.

Nie jest wymagane, gdy wprowadzanie przez właściciela gruntu do ziemi oczyszczonych ścieków z własnego gospodarstwa domowego (lub rolnego) w ilości do 5m3 na dobę, stanowi zwykłe korzystanie z wód. Wówczas wystarczy zgłoszenie wodnoprawne. Należy dokonać go przed dokonaniem zgłoszenia budowlanego w Nadzorze Wodnym właściwym dla miejsca inwestycji.
Jest wymagane, gdy korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej nie stanowi zwykłego korzystania z wód (bez wglądu na ilość ścieków).

Pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzenia wodnego - czyli fizyczne wykonanie urządzenia technicznego służące do odprowadzania ścieków do środowiska, m.in.:

Należy je uzyskać, gdy ilość odprowadzanych ścieków będzie przekraczać ponad 5m3 dziennie.
Z obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego zwolnione są te urządzenia wodne, które służą do wprowadzania do ziemi ścieków w ramach zwykłego korzystania z wód (jeżeli system odprowadzania ścieków z przydomowej oczyszczalni stanowi integralną część tej oczyszczalni).

Są to dwa odrębne pozwolenia. W niektórych przypadkach konieczne jest zdobycie obu pozwoleń wodnoprawnych.

Zgłoszenie Budowy Oczyszczalni Ścieków

Nie wymaga pozwolenia budowa oczyszczalni ścieków o przepustowości do 7.5 m3 na dobę. Wymaga jednak zgłoszenia robót budowlanych.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Ustawa Prawo budowlane z 2015 roku pozwala na budowę oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m3, obsługującej kilka budynków mieszkalnych, jedynie na podstawie zgłoszenia.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzje o warunkach zabudowy wydanej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta określają, czy przydomowa oczyszczalnia może być wybudowana w planowanej lokalizacji.

We wspomnianym rozporządzeniu opisane są m.in.:

Ilość ścieków nie może przekraczać 5 m3 na dobę w przeciwnym wypadku konieczne jest uzyskani pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód stanowiące wprowadzanie ścieków do ziemi).
Nastąpiła odpowiednia redukcja zanieczyszczeń podczas oczyszczania ścieków.
Miejsce wprowadzenia ścieków jest oddzielone warstwą gruntu o miąższości co najmniej 1,5 m od najwyższego użytkowego poziomu wodonośnego wód podziemnych.

Przepisy Dotyczące Nieczystości

Obecne przepisy w zakresie nieczystości dotyczyły głównie przedsiębiorców prowadzących opróżnianie zbiorników bezodpływowych, a także transport nieczystości ciekłych. Od 1.01.2023 r. Mowa o oczyszczalni ścieków w aglomeracji wyznaczonej na podstawie art. 87 ust.

Obowiązek posiadania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania osadników w instalacjach oczyszczalni ścieków i transportu nieczystości ciekłych; przy ubieganiu się o to zezwolenie powinien udokumentować gotowość odbioru nieczystości ciekłych przez stację zlewną i zezwolenie powinno wskazywać stacje zlewne, do których nieczystości ciekłe będą dostarczane (art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1aa UCZIP).
Obowiązek dostarczania nieczystości ciekłych do oczyszczalni ścieków spełniającej wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 99 ust. 1 PW2, przewidziane dla oczyszczalni ścieków w aglomeracji, z której są dostarczane nieczystości ciekłe (art. 7 ust. 6c UCZIP); obowiązek ten dotyczy też gminnych jednostek organizacyjnych wykonujących taką usługę.
Sporządzanie kwartalnych sprawozdań (po raz pierwszy za I kwartał 2023 r.) i przekazywanie ich wójtowi/ burmistrzowi/prezydentowi miasta w terminie do końca miesiąca następującego po kwartale (art. 9o UCZIP).
Dołączanie do sprawozdania wykazu właścicieli nieruchomości, z którymi w okresie objętym sprawozdaniem zawarł umowy na opróżnianie osadników w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków i transport nieczystości ciekłych, oraz wykaz właścicieli nieruchomości, z którymi umowy te uległy rozwiązaniu lub wygasły; w wykazach zamieszcza imię i nazwisko albo nazwę oraz adres właściciela nieruchomości, a także adres nieruchomości (art. 9o ust.

Kluczowe Odległości dla Biologicznych Oczyszczalni Ścieków i Systemów Rozsączających

Poniżej przedstawiono zalecane minimalne odległości dla biologicznych oczyszczalni ścieków i systemów rozsączających od różnych elementów zagospodarowania terenu:

Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?

Element Zabudowy (Zagospodarowania Terenu)	Odległość od Biologicznej Oczyszczalni	Odległość od Systemu Rozsączającego
Granica Posesji lub Droga	2 metry	2 metry
Dom	Brak norm	Brak norm
Studnia (Ujęcie Wody)	15 metrów	30 metrów
Rurociągi (Gaz, Woda)	1,5 metra	1,5 metra
Przewody Elektryczne	0,8 metra	0,8 metra
Drzewa i Krzewy	Brak norm	3 metry

Normy prawne zezwalają na umieszczanie podziemnych, hermetycznych zbiorników osadnikowych, które są integralną częścią domowych systemów oczyszczania ścieków użytkowych i sanitarnych, w bezpośrednim otoczeniu domów jednorodzinnych.

Jest to możliwe pod warunkiem, że systemy odpowietrzające te osadniki są przeprowadzone przez system kanalizacyjny na wysokość minimum 0,6 metra nad najwyższym punktem okien oraz drzwi zewnętrznych w danym budynku, zgodnie z paragrafem 37, Dziennik Ustaw z 2002 roku, numer 75, pozycja 690.

Wymagania Prawne i Techniczne

Przy budowie i użytkowaniu przydomowej oczyszczalni ścieków konieczne jest przestrzeganie przepisów prawnych oraz spełnienie konkretnych wymagań. Głównym celem jest zapewnienie ochrony środowiska, utrzymanie czystości wód gruntowych i powierzchniowych oraz dbanie o zdrowie publiczne.

Kluczowe Aspekty

Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego danego obszaru.
Przeprowadzenie niezbędnych analiz gruntowych przed budową oczyszczalni.
Wybór odpowiedniego typu oczyszczalni, szczególnie oczyszczalni biologicznej, która jest powszechnie stosowana i spełnia wymogi jakościowe, np. VH6 PREMIUM.
Zapewnienie odpowiedniego utrzymania i konserwacji oczyszczalni ścieków, zgodnie z zaleceniami producenta oraz wymogami prawno-technicznymi.

Przestrzeganie wymagań prawnych dotyczących budowy i eksploatacji oczyszczalni ścieków jest niezwykle istotne, aby zapewnić skuteczne i bezpieczne odprowadzanie ścieków do odpowiednich źródeł.

Odległość Oczyszczalni Ścieków od Kąpielisk i Plaż Publicznych

Zgodnie z art. 75 ust. 1 Prawa wodnego z dnia 20 lipca 2017 r. (Dz.U. 2017 poz. 1566), istnieją ściśle określone wytyczne dotyczące minimalnej odległości, jaką należy zachować od kąpielisk i plaż publicznych przy odprowadzaniu oczyszczonych ścieków.

Zaleca się, aby system odprowadzania oczyszczonych ścieków z przydomowych oczyszczalni był zlokalizowany co najmniej 1000 metrów od miejsc przeznaczonych do kąpieli oraz plaż dostępnych dla publiczności.

Dodatkowo, zgodnie z wymogami prawnymi, kategorycznie zabrania się odprowadzania ścieków bezpośrednio do jezior oraz ich dopływów, w sytuacjach, gdy czas przepływu ścieków do akwenu jest krótszy niż 24 godziny.

Jak Przygotować Się do Instalacji Przydomowej Oczyszczalni Ścieków - Przepisy Prawne Krok po Kroku

Etap 1: Weryfikacja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

Etap 2: Formalności wodnoprawne

Etap 3: Optymalizacja lokalizacji i dobór systemu oczyszczalni

Etap 4: Procedura zgłoszenia budowy

Kiedy Wymagane Jest Pozwolenie Wodnoprawne - Budowa Przydomowej Biologicznej Oczyszczalni - Urządzenie Wodne

Artykuł 394 ust. 1 pkt 13 ustawy Prawo Wodne z 20 lipca 2017 roku wprowadza obowiązek zgłoszenia wodnoprawnego dla działań związanych z planowaniem wykonania urządzeń wodnych, mających na celu wprowadzanie oczyszczonych ścieków do ziemi.

Zgodnie z ustawą, urządzenia odpowiedzialne za rozprowadzanie oczyszczonych ścieków na powierzchni gruntu, takie jak zraszanie terenu, nie są uznawane za urządzenia wodne i nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia wodnoprawnego.

Warunki Eksploatacji Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Dbałość o efektywną pracę przydomowej oczyszczalni ścieków oraz regularne wykonywanie czynności konserwacyjnych są niezwykle istotne dla utrzymania jej optymalnej wydajności.

Kluczowe Warunki Eksploatacyjne

Regularne oczyszczanie: Oczyszczanie ścieków powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami producenta. W zależności od rodzaju oczyszczalni, konserwację należy przeprowadzać co 6-12 miesięcy.
Monitorowanie wydajności: Regularne sprawdzanie wydajności oczyszczalni, poprzez monitorowanie poziomów substancji organicznych oraz ilości ścieków odprowadzanych, pozwala wykryć ewentualne problemy i podjąć odpowiednie działania naprawcze.
Prawidłowe użytkowanie: Unikaj wprowadzania do oczyszczalni substancji, które mogą zakłócić jej działanie lub spowodować uszkodzenia. Przestrzegaj zaleceń producenta dotyczących korzystania z oczyszczalni.

Regularna konserwacja i dbałość o prawidłową eksploatację przydomowej oczyszczalni ścieków przekładają się na liczne korzyści, takie jak zapewnienie efektywnego oczyszczania ścieków i minimalizacja negatywnego wpływu na środowisko, długa wydajność i trwałość oczyszczalni, uniknięcie kosztownych awarii i napraw, odpowiedzialne korzystanie z zasobów wodnych i ochrona wód gruntowych.

Oczyszczanie Ścieków a Jakość Wprowadzanej Wody

Podczas procesu oczyszczania ścieków, należy zwrócić uwagę na jakość ścieków wydawanych do odprowadzenia. Jakość wprowadzanych ścieków ma istotny wpływ na jakość wód, do których są wprowadzane, oraz na zwykłe korzystanie z wód.

Aby zapewnić odpowiednie parametry jakościowe, zachowanie norm ekologicznych i bezpieczeństwo dla środowiska naturalnego, istnieją przepisy i wytyczne dotyczące ścieków o wydajności.

Wprowadzanie ścieków do wód powinno odbywać się zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego i wymaganiami wodno-prawnymi.

Wymagania Dotyczące Stopnia Czystości Ścieków

Prawo (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r.) warunkuje również stopień czystości ścieków, które będą odprowadzane do wód z oczyszczalni. Rozróżnia obszary lokalizacji oczyszczalni poza aglomeracją oraz w aglomeracji.

Ścieki, pochodzące z aglomeracji, nie powinny przekraczać najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń, właściwych dla RLM (tabela).

W przypadku obszarów poza aglomeracją, wartości zanieczyszczeń ścieków powinny wynosić min 20% dla BZT5 oraz min 50% dla zawartości zawiesin ogólnych.

L.p.	Nazwa wskaźnika	Jednostka	RLM - równoważna liczba mieszkańców aglomeracji
			2000 - 9999	10000-14999	15000-99999	100000<1
1	Pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT5 przy 20 ⁰C), oznaczane z dodatkiem inhibitora nitryfikacji	mg O2/l min. % redukcji	25 albo 70-90	25 albo 70-90	15 albo 90	15 albo 90
2	Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZTCr) oznaczane metodą dwuchromianową	mg O2/l min. % redukcji	125 albo 75	125 albo 75	125 albo 75	125 albo 75
3	Zawiesiny ogólne	mg/l min. % redukcji	35 albo 90	35 albo 90	35 albo 90	35 albo 90
4	Azot ogólny (suma azotu Kjeldahla (NNorg + NNH4) azotu azotynowego i azotu azotanowego)	mg N/l min % redukcji	15	15 albo 70-80	15 albo 70-80	10 albo 70-80
5	Fosfor ogólny	mg P/l min % redukcji	2	2 albo 80	2 albo 80	1 albo 80

Źródło: załącznik nr 3 do Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego.

Reasumując, aby odprowadzanie ścieków odbywało się w ramach zwykłego korzystania z wód na własnej działce bez konieczności pozwolenia na budowę i wodnoprawnego, powinny być spełnione warunki:

zapewnienie dostatecznego oczyszczenia ścieków z zanieczyszczeń,
ścieki odprowadzane są w ilości do 5 m3
wydajności oczyszczalni do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3
wody gruntowe są oddzielone minimum 1,5 m warstwą gruntu od miejsca wprowadzenia ścieków

Lokalizacja oraz Zalecenia dla Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Lokalizacja prywatnej oczyszczalni ścieków jest ściśle określona w przepisach prawa. Aktem, który zawiera takie wytyczne jest m. in. Prawo Wodne. Opisano w nim dopuszczalne odległości oczyszczalni od wybranych miejsc.

Minimalne Odległości Posadowienia Zbiornika

Wyszczególnione Obszary	Element Przydomowej Oczyszczalni Ścieków	Minimalne Odległości [m]
		Dla zbiornika do 10 m3	Dla zbiornika od 10 do 50 m3	Dla zbiornika od 50 m3
Studnia wody pitnej	Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe	15
	Instalacji rozsączania wody w gruncie	30
Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej*	Zbiornik na nieczystości ciekłe	5	30	x**
Pozostałe budynki		15	30	x**
Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszy dla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej	Zbiornik na nieczystości ciekłe	2	7,5 (od granicy działki) 10 (od drogi)	x**
Dla pozostałych budynków		7,5	7,5 (od granicy działki) 10 (od drogi)	X**
Kąpieliska, plaże publiczne****	Przydomowa oczyszczania ścieków	1000
Przewody telekomunikacyjne	Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie	1,0
Przewody elektryczne		0,5 - 3,0
Wodociąg		0,8
Przyłącze gazowe		1,5
Roślinność (drzewa i inne)	Przydomowa oczyszczania ścieków	Zalecenie min. 3

*Wyjątkiem jest, gdy przepływowy szczelny zbiornik podziemny oczyszczalni jest podłączony do instalacji wentylacyjnej powyżej 0,6 m nad górną krawędzią okien i drzwi. W takiej sytuacji zbiornik może być posadowiony w dowolnej odległości od budynków.

**Odległości ustalane indywidualnie zgodnie z ekspertyzą techniczną, przyjętą przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

***Dopuszcza się usytuowanie zbiorników bezodpływowych w odległości mniejszej niż 2 m od granicy działki, jeżeli na działce sąsiedniej znajdują się podobne urządzenia, ale pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.

****Przepisy prawa zabraniają także, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.

Zalecenia dotyczące lokalizacji zbiornika w odpowiedniej odległości od roślinności wynikają z podejścia zdroworozsądkowego. System korzeniowy mógłby uszkodzić w dalszej perspektywie elementy oczyszczalni. Oprócz tego korzenie utrudniają prace związane z posadowieniem i konserwacją instalacji.

Niekorzystne jest umieszczanie zbiornika w zagłębieniach terenu, z uwagi na możliwość zalewania przez wody opadowe. W rezultacie może to powodować wypływanie ścieków. Ponadto niepotrzebnie obciąża to instalację. Takie umieszczenie oczyszczalni może skutecznie obniżyć jej efektywność.

Warto również zwrócić uwagę na korzystne umiejscowienie instalacji względem drogi dojazdowej. Dzięki temu wszelkie prace konserwatorskie oraz wizyty ekipy asenizacyjnej będą znacznie ułatwione.

Należy pamiętać o możliwości wydobywaniu się nieprzyjemnych zapachów z wnętrza zbiornika. Prawidłowo działająca instalacja nie powinna generować ich w dużych ilościach. Jednakże zaleca się, aby uwzględnić ten aspekt przy planowaniu budowy.

tags: #oczyszczalnia #ścieków #z #wylotem #do #jeziora