Wpływ oczyszczalni ścieków i wysypisk śmieci na środowisko

Szczegóły: Opublikowano: 13. December 2025

Oczyszczalnie ścieków i składowiska odpadów wpływają negatywnie na otaczające gleby, wody powierzchniowe i podziemne, atmosferę, a także pośrednio na odległe tereny rolnicze i miejskie.

Rola oczyszczalni ścieków w ochronie środowiska

Oczyszczalnie ścieków odgrywają kluczową rolę w ochronie środowiska, szczególnie w zakresie jakości wód, gleby oraz zdrowia ekosystemów. Oczyszczalnie ścieków mają fundamentalne znaczenie dla ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Ich działanie pozwala na poprawę jakości wody, ograniczenie ryzyka chorób, redukcję emisji gazów cieplarnianych oraz ponowne wykorzystanie surowców.

Powszechne korzystanie z wody prowadzi do generowania ogromnych ilości ścieków. Wypuszczenie takich ścieków bez ich oczyszczenia do rzek, jezior lub oceanów miałoby katastrofalne skutki dla przyrody i jakości życia. Te odpady w formie nieoczyszczonej zawierają substancje organiczne, związki chemiczne, metale ciężkie i inne zanieczyszczenia, które są szkodliwe dla ekosystemów wodnych i zdrowia ludzkiego. Oczyszczalnie ścieków działają jak filtr albo bariera, która pochłania i usuwa zanieczyszczenia z wody.

Korzyści z działania oczyszczalni ścieków

Zapobieganie eutrofizacji: Zapobiegają eutrofizacji, czyli nadmiernemu wzbogaceniu wód w substancje biogenne (np. azot, fosfor).
Eliminacja patogenów: Eliminacja patogenów (bakterii, wirusów, pasożytów) zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się chorób przenoszonych przez wodę.
Wykorzystanie biogazu: Nowoczesne oczyszczalnie ścieków przetwarzają biogaz.
Wykorzystanie oczyszczonej wody: Oczyszczona woda może być używana do celów przemysłowych, rolniczych lub jako woda technologiczna.
Spełnienie regulacji środowiskowych: Oczyszczalnie ścieków umożliwiają spełnienie regulacji środowiskowych na poziomie krajowym i międzynarodowym.
Ochrona bioróżnorodności: Oczyszczalnie ścieków ograniczają wpływ zanieczyszczeń na zmianę jakości wód, co pozwala na utrzymanie bioróżnorodności środowisk wodnych i wspiera utrzymanie zdrowych i stabilnych ekosystemów - co jest kluczowe dla przyszłości naszej i środowiska.
Ochrona zasobów wodnych i naturalnych: Oczyszczalnie ścieków pozwalają na ponowne wykorzystanie i odzyskiwanie wody. To umożliwia efektywne zarządzanie zasobami wodnymi i przyczynia się do zrównoważonego rozwoju społeczności.

Nowoczesne technologie w oczyszczalniach ścieków

Nowoczesne urządzenia stosowane w oczyszczalniach ścieków powinny być wydajne, energooszczędne, trwałe i ekologiczne. Wyższa jakość urządzeń = lepsza filtracja i separacja zanieczyszczeń. Nowoczesne technologie pozwalają na skuteczniejsze usuwanie zanieczyszczeń organicznych, metali ciężkich, azotu i fosforu.

Energooszczędne systemy (np. pompy o wysokiej sprawności, zoptymalizowane systemy napowietrzania) zmniejszają koszty eksploatacyjne i negatywny wpływ działania oczyszczalni na środowisko. Inwestowanie w nowoczesne i trwałe technologie to nie tylko sposób na zmniejszenie ryzyka awarii i oszczędności, ale także kluczowy element ekologicznej gospodarki wodnej i zrównoważonego rozwoju.

Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie

Jakość urządzeń do oczyszczalni ścieków ma bezpośredni wpływ na skuteczność oczyszczania, ochronę zdrowia, optymalizację kosztów i przestrzeganie norm środowiskowych.

Wyzwania dla nowoczesnych oczyszczalni ścieków

Podstawowym zadaniem oczyszczalni ścieków jest usuwanie zanieczyszczeń ze ścieków przed ich ponownym wprowadzeniem do środowiska naturalnego. Nowoczesne oczyszczalnie są też istotną częścią strategii ESG (Environmental, Social, Governance), która ma minimalizować negatywny wpływ, jakie firmy wywierają na środowisko. Dlatego muszą spełniać coraz bardziej rygorystyczne normy środowiskowe, dbając przy tym o bezpieczeństwo i efektywność oczyszczania ścieków.

Efektywność energetyczna: Oczyszczalnie ścieków zużywają duże ilości energii, co jest nie tylko sporym obciążeniem dla środowiska, ale i finansów.
Efektywne zagospodarowanie osadów ściekowych: Problem zagospodarowania osadów ściekowych (stanowiących odpady) rośnie razem z ilością ścieków.
Utrzymanie jakości ścieków oczyszczonych: Uzyskanie odpowiedniej jakości ścieku oczyszczonego to podstawowy cel, jaki realizuje gospodarka ściekowa.
Zapewnienie ciągłego odbioru ścieków: Oczyszczalnie ścieków w Polsce pracują w trybie 24/7. Dłuższe wyłączenie instalacji jest więc niemożliwe.

Składowiska odpadów i ich wpływ na środowisko

Główne obiekty komunalne, czyli oczyszczalnie ścieków, punkty zlewne ścieków, składowiska i wysypiska odpadów oraz kompostownie, oprócz swojej pozytywnej roli służącej ochronie środowiska naturalnego, mogą także negatywnie oddziaływać na otoczenie, w tym głównie na ludzi, zwierzęta i rośliny. Obiekty komunalne stanowią jedno ze źródeł zagrożeń dla człowieka, a ich wielkość zależy przede wszystkim od ilości i charakteru ścieków oraz odpadów, sposobu ich oczyszczania i eksploatacji, typu zagospodarowania osadów ściekowych, zastosowanych urządzeń, warunków meteorologicznych, klimatycznych i ukształtowania terenu.

W powszechnej opinii składowiska odpadów są kojarzone jako tykające „bomby ekologiczne”. Największym zagrożeniem mogą być pochodzące z nich odcieki, które po przedostaniu się do wód i gleby wywierają negatywny wpływ na ludzi i środowisko. Dzięki współczesnym technologiom istnieją jednak metody pozwalające utrzymać to zagrożenie w ryzach i monitorować zjawiska zachodzące w samym składowisku.

Składowanie odpadów m.in. komunalnych polega na bezpiecznym lokowaniu ich w specjalnie przygotowanych do tego celu miejscach, czyli tak zwanych kwaterach. Zazwyczaj składowaniu poddawane są odpady bytowe, gospodarcze, wielkogabarytowe, żużel i popiół, gruz budowlany oraz odpady przemysłowe o charakterze komunalnym.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Składowanie jest najtańszą i najbardziej powszechną formą unieszkodliwiania odpadów. Prawie połowa wszystkich wytwarzanych odpadów trafia na składowiska. W przyszłości powinny tam trafiać jedynie odpady, które nie mogą zostać poddane innym metodom unieszkodliwiania lub pozostałości po kompostowaniu i spalaniu. Składowiska staną się jedynie uzupełnieniem bardziej ekologicznych form gospodarowania odpadami.

Zagrożenia związane ze składowiskami odpadów

Odcieki: Szkodliwe substancje zawarte w odciekach, które w niekontrolowany sposób mogą zanieczyszczać wodę oraz glebę. Woda ta, w zależności od rodzaju i właściwości składowanych odpadów, może zawierać: związki siarki i azotu, oleje mineralne, związki metali ciężkich lub mikroorganizmy.
Gazy cieplarniane: Procesy zachodzące na składowisku odpadów komunalnych powodują powstanie takich gazów cieplarnianych jak na przykład dwutlenek węgla, siarkowodór i metan.
Uciążliwości dla mieszkańców: Rozwiewane po okolicy lekkie odpady np. opakowania foliowe i papierowe, a także hałas eksploatacyjny, który jest związany z transportem odpadów. Ogólne pogorszenie walorów krajobrazowych stanowi uzupełnienie katalogu niedogodności wynikających z lokalizacji składowiska.
Pożary: Do głównych przyczyn pożaru odpadów należy zaliczyć nieumyślne zaprószenie ognia, samozapalenie oraz celowe podpalenia, do których dochodzi zazwyczaj w miejscach magazynowania odpadów oraz na nielegalnych wysypiskach.

Ochrona składowisk odpadów

Obowiązkowym elementem ochrony składowiska jest uszczelnienie dna kwatery składowej. Do tego typu zabezpieczeń najczęściej wykorzystuje się geomembrany statyczne, które stanowią nieprzepuszczalną barierę poniżej poziomu odpadów na kształt misy. Membrana ta jest rozwijana z rolek i zgrzewana na krawędziach. Cechuje ją szczelność i odporność na przebicie. Zazwyczaj już w trakcie budowy pod membraną umieszczony zostaje drenaż połączony z piezometrami - wąskimi, pionowymi studzienkami sięgającymi wód podpowierzchniowych, służącymi do wykrywania nieszczelności membrany.

W wyniku rozkładania się odpadów organicznych zgromadzonych w kwaterze składowiskowej powstaje gaz wysypiskowy, będący mieszaniną metanu, dwutlenku węgla i innych związków chemicznych. Jednym z elementów prewencji jest odgazowywanie, które ma na celu zabezpieczenie kwatery przed niekontrolowanym wybuchem gazu.

Szczególną rolę w ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko ma monitoring przedostawania się zanieczyszczeń płynnych na zewnątrz składowiska. Zgodnie z polskim prawem, powinien być prowadzony nie tylko w trakcie użytkowania składowiska, ale również przez 30 lat od jego zamknięcia.

Nielegalne składowiska odpadów

Nielegalne składowiska stanowią poważne zagrożenie zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla samego człowieka. Na dzikie składowiska mogą również trafić odpady niebezpieczne, które stanowią największe zagrożenie dla naturalnego stanu gleby oraz wód gruntowych i powierzchniowych, występujących na obszarze składowiska lub w jego bliskim sąsiedztwie.

Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?

Znaczące oddziaływanie na środowisko wokół nielegalnego składowiska mają również powstające w nim odcieki. Dzikie składowiska w przeciwieństwie do składowisk kontrolowanych nie posiadają oddzielającej je od podłoża geomembrany, uszczelnienia hydroizolacyjnego czy odpowiedniej strefy ochronnej. Efektem tego jest zagrożenie migracją substancji toksycznych, pochodzących z odpadów.

Innym negatywnym skutkiem nielegalnego składowania odpadów jest powstawanie biogazu. Biogaz, wydostając się poza składowisko, może gromadzić się w wolnych przestrzeniach, stwarzając zagrożenie wybuchem. Stwarza on także zagrożenie dla roślin, ponieważ ogranicza dostęp korzeni do tlenu, co w konsekwencji prowadzi do ich obumierania.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków jako alternatywa

Przydomowe oczyszczalnie ścieków to najlepsze rozwiązanie dla domów położonych poza zasięgiem kanalizacji miejskiej. Nowoczesne biologiczne oczyszczalnie ścieków zapewniają skuteczność oczyszczania na poziomie 90-98%. Bio-oczyszczalnia wykorzystuje naturalne procesy rozkładu zanieczyszczeń przez mikroorganizmy.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków to inwestycja nie tylko w nasze zdrowie, ale także w ochronę przyrody. Oczyszczone ścieki nie zagrażają środowisku, a brak kosztów wywozu szamba (200-400 zł/miesiąc) przynosi oszczędności. Bezzapachowa oczyszczalnia ścieków nie generuje nieprzyjemnych zapachów i podnosi wartość działki.

Koszty przydomowych oczyszczalni ścieków (2025)

Wielkość oczyszczalni	Liczba mieszkańców	Cena urządzenia	Montaż	Koszt całkowity
Do 5 RLM	1-5 osób	8 000 - 12 000 zł	3 000 - 5 000 zł	11 000 - 17 000 zł
6-10 RLM	6-10 osób	12 000 - 18 000 zł	4 000 - 6 000 zł	16 000 - 24 000 zł
11-15 RLM	11-15 osób	18 000 - 25 000 zł	5 000 - 8 000 zł	23 000 - 33 000 zł

Porównanie kosztów eksploatacji (rocznie)

System	Energia	Serwis	Wywóz	Suma roczna
Przydomowa oczyszczalnia ścieków	150-200 zł	300-500 zł	0 zł	450-700 zł
Bio szambo z drenażem	100-150 zł	200-300 zł	0 zł	300-450 zł
Szambo 10 m³ (4 os.)	0 zł	0 zł	3600-4800 zł	3600-4800 zł

Przy średnich kosztach wywozu szamba (300-400 zł/miesiąc), przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków zwraca się już po 3-5 latach!

tags: #oczyszczalnia #ścieków #a #wysypisko #śmieci #wpływ