Studnia Chłonna: Zasada Działania, Przepisy i Zastosowanie
- Szczegóły
Coraz więcej osób decyduje się na montaż w swoim przydomowym ogrodzie studni chłonnej. Studnie chłonne mają na celu zbieranie wody deszczowej (wody opadowej), ale często także innego rodzaju zużytej wody (może stanowić np. ostatni element przydomowej oczyszczalni ścieków). Studnie chłonne to więc rozwiązanie ekonomiczne, jak i ekologiczne.
Co to jest studnia chłonna?
Mówiąc najprościej studnia chłonna to pewnego rodzaju zbiornik, którego zadaniem jest pobieranie i gromadzenie, a następnie rozsączanie (do gruntu) wody pochodzącej z deszczówki i/albo przydomowej oczyszczalni ścieków. Sama studnia chłonna wykonana jest z tworzyw sztucznych albo składa się z kręgów betonowych. Jeżeli decydujemy się na wybudowanie studni chłonnej z betonowych elementów, to budową studni chłonnej możemy zająć się samodzielnie.
Natomiast zbiornik z tworzywa można zakupić w wybranym sklepie albo od razu u producenta (zamawiając jednocześnie usługi związane z montażem studni). Zbiorniki w przypadku studni chłonnych mają kształt ustawionego w pionie walca, który ma perforowane boki. Zamontowana studnia chłonna powinna sięgać od powierzchni gruntu aż do warstwy przepuszczalnej. Studnia chłonna przy domu ma więc zazwyczaj wysokość sięgającą 3 m i średnicę zbliżoną do 1 m. Przyjęło się też, że studnie chłonne powinny mieć powierzchnię wsiąkania (to znaczy dno i ściany) przynajmniej 1 m2 na jednego mieszkańca budynku. Kiedy studnia chłonna przyjmuje oczyszczone ścieki należy to robić przy użyciu przewodu (rury drenarskiej) o średnicy nie mniejszej niż 15 cm.
Warstwy filtracyjne w studni chłonnej
Sama studia chłonna ma natomiast dwie warstwy filtracyjne:
- Warstwa filtracyjna górna - o wysokości minimum 0,5 metra powinna zostać wykonana z piasku.
- Warstwa filtracyjna dolna - czyli właściwa warstwa filtracyjna, którą wykonuje się najczęściej z drobnego żwiru; aby oczyszczone ścieki mogły być odprowadzane na całej wysokości właściwej warstwy filtracyjnej w obudowie studni chłonnej wykonuje się otwory (średnica każdego z nich to nie mniej niż 2-3 cm).
Aby zwiększyć wysokość studni, można ją nadbudowywać nadstawkami (powiększając ją np. w o kolejne 30 czy 50 centymetrów). Sama studnia chłonna jest w kształcie dzwona, nie ma pełnego dna, a w jej dolnej części znajdują się otwory które pozwalają na infiltrację (przez warstwy żwiru o odpowiedniej granulacji) wody do gruntu. Co ważne, studnię chłonną można umiejscowić w terenie zielonym, nawet pod ruch pieszy.
Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie
Trzeba jednak pamiętać, że wybudowanie studni chłonnej może odbywać się tylko w gruntach nieprzepuszczalnych lub słabo przepuszczalnych. Studnia chłonna sprawdzi się wszędzie tam, gdzie poziom wód gruntowych jest odpowiednio niski. W gruntach przepuszczalnych studnia chłonna może być wykorzystywana jedynie wtedy, kiedy odległość między dnem studni a poziomem wód gruntowych będzie wynosić zwykle nie mniej niż 1,5 m. W razie wątpliwości warto wiedzieć, że kryteria lokalizacyjne w przypadku studni chłonnych są analogiczne do warunków określonych przy stosowaniu klasycznego systemu drenażowego.
Jeśli zaś chodzi o określanie wymiarów studni chłonnej o podstawie okręgu, to uwzględnia się wtedy powierzchnię ścian oraz dna wykopu, która jest wtedy łączną powierzchnią filtracji. Studnie chłonne są zaprojektowane w taki sposób, by pozwalały na równomiernie odprowadzanie wody deszczowej do gruntu. Dzięki temu na powierzchni nie tworzą się duże, błotne kałuże. Do studni może docierać woda deszczowa z dachu. Jest ona wtedy doprowadzana do niej rurą spustową. Taka woda jest w niej czasowo magazynowana i zwykle sukcesywnie rozsączana do gruntu.
Oprócz deszczówki, studnia znajduje też zastosowanie przy rozsączaniu oczyszczonych ścieków z przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków. W takich sytuacjach studnie chłonne będą rozwiązaniem sprawdzającym się bardzo dobrze nawet na działkach o bardzo małej powierzchni. Studnię chłonną warto zastosować ze względu na to, jak małą powierzchnię zajmuje, np. w porównaniu do drenażu. Do tego odprowadzanie oczyszczonych ścieków przez studnię chłonną do gruntu, nie wymaga wodno-prawnego pozwolenia. Studnia chłonna jest zawsze ostatnim elementem przydomowej oczyszczalni i to studnia chłonna odbiera oczyszczone już ścieki, które następnie przedostają się do gruntu. Dzieje się to przez otwory w ścianach i pozorne dno, które studnie chłonne mają na poziomie warstwy filtracyjnej.
Studnia chłonna - przepisy oraz regulacje
Tego rodzaju studnie chłonne muszą być lokalizowane zgodnie z literą prawa. Na podstawie określonych wytycznych dostosujemy położenie oraz minimalne wymiary. Tak jak było wspomniane już wcześniej, jest to zbiornik znajdujący zastosowanie jedynie na terenach o nieprzepuszczalnym albo słabo przepuszczalnym gruncie. Studnie chłonne nie mogą być montowane tam, gdzie występuje wysoki poziom wód gruntowych. Do oceny stanu podłoża zatrudnia się zewnętrzną firmę, która wykonuje analizę warunków gruntowo-wodnych pod studnię chłonną.
Taka usługa jest bardzo istotna, a zazwyczaj nie kosztuje więcej niż 100 złotych. Na podstawie analizy można podjąć kolejne kroki. Prawo dokładnie reguluje to, że dolny krąg zbiornika studni chłonnej musi się znajdować co najmniej 1,5 metra od poziomu wód gruntowych. Natomiast sama studnia chłonna ma mieć około 3-metrową głębokość. Sprawia to, że miejsce jej lokalizacji pod studnię chłonną musi zostać dokładnie obliczone.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Kiedy głębokość studni chłonnej ma być dużo większa niż 3 metry, to wtedy do właściwego urzędu trzeba zgłosić chęć przeprowadzenia robót budowlanych z tym związanych. W niektórych przypadkach konieczne może stać się uzyskanie pozwolenia na budowę studni chłonnej. Brak możliwości zachowania wyżej wymienionych odległości jest równoznaczny z zakazem montażu. Warto jednak wiedzieć, że zwykle interpretacje urzędników co do przepisów prawa budowlanego związanego z budową studni chłonnych są czasem dość różne.
Pozwolenie nie jest na pewno potrzebne do wykonania tradycyjnego drenażu na własnej działce. Jednak, kiedy głębokość studni chłonnej będzie o wiele większa niż 3 metry, należy zgłosić zamiar robót budowlanych związanych z budową studni chłonnej, by wszystko odbyło się zgodnie z obowiązującymi przepisami. W składanym wniosku zgłoszeniowym trzeba podać dokładne wymiary odległości studni od granic działki, a jako załącznik musi wystąpić mapka z wyrysowaną lokalizacją planowanej studni chłonnej. Nie musi być to jednak mapa do celów projektowych.
Sam projekt nie musi być też wykonany przez profesjonalistę. Jako załącznik może posłużyć tzw. mapa nieaktualizowana, którą można uzyskać w starostwie albo urzędzie miasta (po wniesieniu niewielkiej opłaty). Na takiej mapie trzeba wtedy ręcznie wyrysować lokalizację studni i nanieść wszystkie niezbędne wymiary. Na rozpatrzenie wniosku urząd ma 30 dni. Kiedy po ich upływie nie otrzyma się żadnej informacji, wg prawa można rozpocząć budowę studni chłonnej. Niektóre przypadki będą wymagać uzyskania pozwolenia na budowę. Wtedy z montażem studni należy odczekać aż do czasu uzyskania decyzji pozwalającej na rozpoczęcie prac.
Jak działa studnia chłonna?
Taka studnia jest najlepszym pomysłem wtedy, kiedy gleba na działce - ponad warstwą przepuszczalną, zawiera dużo gliny i iłu. Kiedy na danym terenie ze spadkiem terenu zbudowana jest już studnia wodociągowa, to studnia chłonna powinna zostać usytuowana niżej od niej. Dno - zgodnie z przepisami - powinno być oddalone o około 1,5 m od przebiegających wód gruntowych. Tylko wtedy wystąpi gwarancja, że zostaną one zasilone odpowiednio oczyszczoną wodą z działki.
Zadaniem studni chłonnej jako zbiornika z tworzywa sztucznego jest czasowe gromadzenie deszczówki czy zużytej i wstępnie oczyszczonej wody z gospodarstwa domowego. Studnia chłonna nie wymaga więc okresowego opróżniania, tak jak np. szambo. Woda gromadzona jest czasowo, gdyż ciecz będzie stopniowo i samoczynnie przesiąkać przez wykonane wcześniej warstwy drenarskie, w efekcie przedostając się do gruntu. Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że studnia chłonna nie jest zbiornikiem z tworzywa sztucznego na ścieki kanalizacyjne.
Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?
Jest to miejsce do zagospodarowywania wody deszczowej, wstępnie oczyszczonych ścieków sanitarnych z przydomowej oczyszczalni ścieków czy popłuczyn (tzn. ciecz zawierającą substancje powstałe w trakcie regenerowania filtrów uzdatniających wodę pitną). Ta ostatnie powstają wtedy, kiedy woda do zastosowań domowych zawiera zbyt dużo żelaza. Jego usuwanie często skutkuje dużym zużyciem wody. Ta, po wcześniejszym oczyszczeniu w studni chłonnej, może bez przeszkód zostać skierowana do wód gruntowych.
Jeśli chodzi o zasadę działania studzienki, to jest ona banalnie prosta. W zbiorniku bez dna gromadzi się ciecz, która stopniowo, bez przeszkód przedostaje się do gruntu. Studnia chłonna zazwyczaj składa się z: lekkiej pokrywy, wywiewki wentylacyjnej PCV, nadstawki, rury dopływowej PCV oraz geowłókniny. Do produkcji używa się także surowców naturalnych to znaczy żwiru, kamiennej płyty i kamienia łamanego. Po połączeniu wszystkich tych elementów, powstaje profesjonalny, a zarazem prosty system do zagospodarowywania wody deszczowej. Na drenaż zbiornika studni chłonnej składają się często piasek oraz pospółka lub warstwy żwiru o zróżnicowanej granulacji.
Kruszywo ma różną wielkość, dzięki temu przez jego warstwę dochodzi do rozsączania wody. Wtedy też dochodzi do końcowego doczyszczenia cieczy, np. wtedy, kiedy pochodzi ona z przydomowej oczyszczalni ścieków. Warstwa drenażu jest szersza niż podstawa studni chłonnej, a jej wysokość jest zależna od pojemności studni chłonnych. W studniach wykonanych z betonu, wysokość drenażu może wynosić ponad 1,5 metra. W studniach plastikowych jest to nie mniej niż 80-100 cm. Dolną warstwę drenażu tworzy drobniejszy żwir albo pospółka, które stanowią mniej więcej 2/3 całości drenażu.
W wyższej warstwie powinno znaleźć się kruszywo grubsze (może to np. łamany kliniec). Od góry drenaż osłonięty jest geowłókniną. Woda odprowadzana do studni chłonnej (zbierana z systemu orynnowania lub przydomowej oczyszczalni) jest doprowadzana do niej rurą umieszczoną z boku zbiornika z tworzywa sztucznego. Rura musi się znajdować poniżej poziomu przemarzania gruntu. W zależności od lokalizacji będzie to głębokość wynosząca 1,2-1,5 m. Woda stopniowo przesącza się pomiędzy kamieniami, otoczakami, żwirem i piaskiem, kiedy to dokonuje się jej mechaniczne oczyszczanie, gdyż przygotowany drenaż działa jak naturalny filtr. Wtedy też substancje organiczne i mineralne przekształcają się w rozpuszczalne w wodzie związki, którymi żywią się bakterie glebowe.
Aby sprawność wsiąkania i pojemność retencyjna były lepsze, studnie chłonne można ze sobą łączyć. Tworzy się wtedy tzw. galerie chłonne. Wsiąkanie można także polepszyć dzięki wykonaniu wokół studzienki opaski żwirowej (bez wypełniania studni żwirem). Takie działania pozwalają na odwodnienie większych terenów uszczelnionych. Natomiast pojedyncza studnia chłonna z tradycyjnym wypełnieniem żwirowym, będzie idealna do zagospodarowania spływu z niewielkiej powierzchni, np. orynnowania domu jednorodzinnego.
Kiedy warto zdecydować się na studnię chłonną?
Na studnię chłonną do zbierania wody zdecydować się można wtedy, kiedy zostanie ona wykonana na terenach o nieprzepuszczalnym albo słabo przepuszczalnym gruncie. Są to przede wszystkim tereny gliniaste, Zastosowanie takiego rozwiązania jest możliwe wyłącznie w miejscach, gdzie pod słabo przepuszczalną powierzchnią znajduje się warstwa piasku albo żwiru. To ona będzie miała za zadanie odprowadzanie deszczówki do wód gruntowych, by na powierzchni nie tworzyły się kałuże i błoto.
Zweryfikowanie tego jaki rodzaj gruntu znajduje się na danej działce oraz określenie poziomu wód gruntowych, odbywa się dzięki zleceniu analizy warunków wodno-gruntowych specjalistom. Dopiero po wynikach takiej analizy można podjąć decyzję o budowie studni chłonnej na terenie posesji. Kiedy studnia chłonna o głębokości około 3 m zostałaby zastosowana na terenach, gdzie występuje wysoki poziom wód gruntowych, cały system nie miałby sensu - dając odwrotny skutek. Wtedy zamiast odprowadzania do niej cieczy, woda gruntowa napływałaby do studni chłonnych. Dlatego też, by studzienka chłonna spełniała swoją funkcję należycie, jej dolny krąg musi znajdować się w oddaleniu przynajmniej o 1,5 m od poziomu wody gruntowej.
Na studnię chłonną warto zdecydować się także wtedy, kiedy przy domu działa biologiczna oczyszczalnia ścieków. Taka oczyszczalnia umożliwia systematyczne oczyszczanie ścieków z gospodarstwa domowego, a następnie oddawanie oczyszczonych ścieków do gruntu. W takim systemie może zostać wykorzystana studnia chłonna, która to właśnie w prosty sposób będzie oddawać oczyszczone ścieki do przepuszczalnych warstw gleby. Studnia staje się wtedy ostatnim elementem całego systemu. Taka opcja jest korzystna szczególnie na małych działkach, czyli tam, gdzie nie ma miejsca na zastosowanie drenażu rozsączającego. Za wstępne oczyszczanie ścieków w oczyszczalni odpowiada osadnik gnilny.
Jest to pojemnik, w którym zachodzą procesy biologiczne polegające na rozkładzie zanieczyszczeń. W ten oto sposób ścieki zostają oczyszczone w niemal 85%. To właśnie osadnik gnilny jest połączony ze studnią chłonną. Połączeniem tym jest specjalna rura drenażowa. Rozsączanie ścieków bezpośrednio w gruncie przyczynia się do odpowiedniego nawodnienia trawnika, a to w efekcie zapewnia jego lepszą kondycję. Przekazana do gruntu woda przyczynia się też do lepszego nawodnienia wszelkiego rodzaju roślin, w tym na przykład drzew.
Koszty budowy studni chłonnej
Studnia chłonna jest rozwiązaniem stosunkowo tanim, jednak jej finalny koszt zależy od kilku czynników. Przede wszystkim cenę kształtuje materiał, z jakiego jest wykonana oraz jej wielkość, ale także funkcja - czy studnia chłonna będzie służyć tylko do gromadzenia wody opadowej, czy także będzie elementem przydomowej oczyszczalni ścieków. Wówczas należy zadbać o dodatkowe materiały oraz odpowiednio przygotować działkę. Wybierając poszczególne materiały, warto zwrócić uwagę na ich jakość, bo to przełoży się bezproblemowe użytkowanie. Do ceny materiałów należy też doliczyć koszt geowłókniny oraz kruszywa.
Zmieniające się na rynku ceny powodują, że koszt budowy studni chłonnej z dnia na dzień może się różnić. Warto przeglądać oferty producentów oraz sklepów budowlanych, aby wybrać tę najkorzystniejszą. Szacuje się, że budowie studni chłonnej towarzyszy koszt +/- 1000 zł. Dodatkowym kosztem, który poniesie Inwestor, może być współpraca z firmą, która zajmuje się budową studni chłonnych.
Zalety stosowania studni chłonnej
- Efektywne odprowadzanie ścieków - studnia chłonna umożliwia skuteczne i ekologiczne odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu.
- Naturalne oczyszczanie - grunt działa jak naturalny filtr, co pozwala na dalsze oczyszczanie ścieków, zanim trafią one do wód gruntowych.
- Niski koszt eksploatacji - po prawidłowym zainstalowaniu, studnia chłonna wymaga minimalnej konserwacji i działa przez wiele lat.
- Łatwość instalacji - studnie chłonne są stosunkowo łatwe do zainstalowania, zwłaszcza w porównaniu z innymi metodami odprowadzania ścieków.
Tabela orientacyjnych kosztów budowy studni chłonnej
| Element | Orientacyjny koszt |
|---|---|
| Kręgi betonowe | 150-170 zł/sztuka |
| Pokrywa | 100-120 zł |
| Rury drenażowe (50m) | 150-180 zł |
| Złączki i trójniki | 10-15 zł/sztuka |
| Wpust rynnowy | 300-600 zł |
| Geowłóknina (rolka) | ok. 58 zł |
tags: #oczyszczalnia #ścieków #studzienka #chłonna #zasada #działania
