Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Projekt, Wymagania i Przepisy w Polsce
- Szczegóły
Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków to interesująca alternatywa dla szamba. Za budowę oczyszczalni zapłacimy wprawdzie więcej, jednak zysk płynący z faktu że nie trzeba będzie regularnie umawiać się z firmą wywożącą nieczystości na opróżnianie zbiornika jest niewątpliwy. Na rynku dostępne są przydomowe biologiczne oczyszczalnie ścieków, które są bardzo ciekawą i wygodną alternatywą dla tradycyjnego szamba szczelnego.
Jak Wybrać Przydomową Oczyszczalnię Ścieków?
Jeżeli zdecydujemy się już że chcemy inwestować w przydomową biologiczną oczyszczalnię ścieków, dalsze decyzje nie będą już takie trudne. Na początek musimy określić jakie są nasze potrzeby związane z oczyszczalnią. Chodzi przede wszystkim o wielkość, ale ważne są też rozwiązania zastosowane w budowie oczyszczalni ścieków. W przypadku oczyszczanych ścieków liczy się ilość zużywanej wody.
Przeciętnie to ok. 150 litrów na dobę na jednego mieszkańca w gospodarstwie domowym, który będzie odprowadzał ścieki. Trzeba pamiętać, że wchodzi w to nie tylko rzeczywiste zużycie przez każdego wody, ale również pranie, gotowanie, zmywanie i inne czynności, w których woda ma istotny udział. Wybierając osadnik gnilny musimy przyjąć że ścieki muszą przebywać w osadniku gnilnym około trzech dni, żeby oczyszczanie ścieków przebiegło poprawnie. Przy domu jednorodzinnym zamieszkałym przez czteroosobową rodzinę oznacza to przydomowe oczyszczalnie ścieków o pojemności około 1800 litrów pojemności, czyli 1,8 m3. Dobrze by było gdyby przydomowa oczyszczalnia ścieków była jednak nieco większa, czyli np. miała 3000 l. Przy większej liczbie mieszkańców można użyć powyższych danych do wyliczenia pojemności.
Jednak od samego początku musimy określić dokładnie czego chcemy, żeby wiedzieć jak po drodze kalkulować koszty, czym kierować się przy wyborze konkretnego rozwiązania technologicznego i jaka przydomowa oczyszczalnia ścieków będzie w naszym przypadku najlepsza.
Przed podjęciem decyzji o zakupie musimy też wiedzieć jaką powierzchnią na stworzenie oczyszczalni dysponujemy i jak ma się ona do obowiązujących przepisów. W przypadku tego rodzaju konstrukcji są one dość rygorystyczne.
Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie
Przydomowe Oczyszczalnie a Przepisy Prawne
Przydomowa oczyszczalnia ścieków to rozwiązanie nowoczesne, które pozwala na odprowadzenie ścieków oczyszczonych do gruntu lub wody. Wpływa na znacznie ograniczenie kosztów odbioru ścieków. Przydomowa oczyszczalnia jest proekologiczna i prawie całkowicie bezobsługowa. Koszty obsługi takiego urządzenia są minimalne. Takie rozwiązanie ma szereg zalet, jednak wymaga również spełnienia konkretnych wymogów prawnych.
Wymagania Prawne Dotyczące Przydomowych Oczyszczalni Ścieków
Podstawowymi problemami, które towarzyszą planowaniu budowy własnego systemu oczyszczania ścieków są wymagania prawne. Najczęściej pojawia się pytanie, czy konieczne jest pozwolenie na budowę, czy tylko zgłoszenie? Według aktualnych przepisów Prawa Budowlanego na budowę oczyszczalnia ścieków o wydajności do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3 wystarczy jedynie zgłoszenie.
Oprócz pozwolenia na budowę należy mieć na uwadze pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do środowiska. W tym przypadku, jeżeli odprowadzamy ścieki z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ilości do 5 m3 pozwolenie nie jest konieczne. Przepisy określają to jako zwykłe korzystanie z wód.
Pozwolenie jest obligatoryjne zawsze wtedy, gdy na terenie działki prowadzona jest działalność gospodarcza. Gdy ścieki będą odprowadzane do urządzeń wodnych (np. wyloty urządzeń kanalizacyjnych, za pośrednictwem których ścieki będą kierowane do ziemi, rowów, stawów i innych zbiorników wodnych, etc.) wymagane jest pozwolenie na wykonanie urządzenia wodnego.
Aktem prawnym, który reguluje warunki, jakie trzeba spełnić przy wprowadzeniu do wód lub ziemi ścieków oraz wód opadowych i roztopowych jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Jeżeli okaże się, że spełniamy wszystkie warunki konieczne dla rozpoczęcia budowy przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków, można zacząć załatwiać niezbędne formalności związane z tą inwestycją.
Jeżeli planowana oczyszczalnia nieczystości nie będzie duża, to czeka nas na tym etapie kilka dobrych wiadomości:
Przepisy mówią, że jeśli oczyszczalnia ścieków ma dobową przepustowość nie przekraczającą 7,5 m3/d, nie musimy występować o specjalne pozwolenie na budowę (mówi o tym Prawo budowlane, art. 29, ust. 1, pkt 3).
Na dodatek jeżeli okaże się, że oczyszczalnia ścieków nie odprowadza nawet 5 m3/d, nie musimy również starać się o tzw. pozwolenie wodno-prawne (Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym).
Co jeszcze będzie niezbędne, aby przydomowa oczyszczalnia ścieków została zbudowana zgodnie z prawem?
Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?
Przede wszystkim konieczne jest zgłoszenie eksploatacji oczyszczalni. W ciągu tych 30 dni Wydział Ochrony Środowiska może zgłosić swoje zastrzeżenia związane z daną inwestycją. W przypadku gdy zrzut oczyszczonych ścieków miałby trafiać poza należącą do nas działką (np. do wód gruntowych, rzeki, czy rowu melioracyjnego), potrzebny będzie operat wodno-prawny.
Budowa oczyszczalni wiąże się także z uwzględnieniem parametrów wodnogruntowych.
Wymagania Glebowe i Wielkość Działki
Szczegóły wymagań dla różnych rodzajów oczyszczalni zawarto w tabeli:
| Rodzaj oczyszczalni ścieków | Wymagania glebowe | Odległość od poziomu wód gruntowych | Wielkość działki |
|---|---|---|---|
| z drenażem rozsączającym | dobrze lub średnio przepuszczalne (piaski, żwiry i lessy) | > 1,5 m (1) | duża (3) |
| biologiczna | - rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność, - poza granicami działki (6) | bez znaczenia | mała (4) |
| hydrobotaniczna | - rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność, - poza granicami działki (6) | bez znaczenia | duża (5) |
1 W przypadku, gdy wody gruntowe znajdują się zbyt wysoko, można zastosować kopiec filtracyjny (nasyp), o takiej wysokości, aby zachować minimalną odległość drenów od poziomu wód gruntowych
2 Konieczność zachowania minimalnych odległości na działce, regulowanych przez prawo, determinuje również wielkość działki, na której trzeba rozmieścić elementy systemu oczyszczalni.
3 System wraz z drenażem może zajmować nawet 90 m2, w zależności od ilości odprowadzanych ścieków
4 Oczyszczalnia może zajmować od 8 -10 m2
5 Powierzchnia pod wykop z drenażem oraz podzespoły oczyszczalni zależy od ilości domowników, przy założeniu, że będą to 4 osoby, około 15 m2
6 Wymagania glebowe nie mają wtedy znaczenia, ale wymagane jest Pozwolenie Wodnoprawne
Prawo (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r.) warunkuje również stopień czystości ścieków, które będą odprowadzane do wód z oczyszczalni. Rozróżnia obszary lokalizacji oczyszczalni poza aglomeracją oraz w aglomeracji. Ścieki, pochodzące z aglomeracji, nie powinny przekraczać najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń, właściwych dla RLM (tabela). W przypadku obszarów poza aglomeracją, wartości zanieczyszczeń ścieków powinny wynosić min 20% dla BZT5 oraz min 50% dla zawartości zawiesin ogólnych.
Warunki Odprowadzania Ścieków
Reasumując, aby odprowadzanie ścieków odbywało się w ramach zwykłego korzystania z wód na własnej działce bez konieczności pozwolenia na budowę i wodnoprawnego, powinny być spełnione warunki:
- zapewnienie dostatecznego oczyszczenia ścieków z zanieczyszczeń,
- ścieki odprowadzane są w ilości do 5 m3
- wydajności oczyszczalni do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3
- wody gruntowe są oddzielone minimum 1,5 m warstwą gruntu od miejsca wprowadzenia ścieków
Lokalizacja Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Lokalizacja prywatnej oczyszczalni ścieków jest ściśle określona w przepisach prawa. Aktem, który zawiera takie wytyczne jest m. in. Prawo Wodne. Opisano w nim dopuszczalne odległości oczyszczalni od wybranych miejsc.
Przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków nie może być umieszczona w każdym miejscu działki. Przepisy są w tej kwestii bardzo surowe, co jest związane przede wszystkim z ochroną wód gruntowych. Dlatego niezwykle ważnym zagadnieniem jest prawidłowe określenie gdzie przydomowa oczyszczalnia ścieków może być zlokalizowana. Chodzi tu zarówno o możliwości techniczne, oferowane przez producentów, jak i o aktualne wymagania prawne.
Najważniejsze z nich dotyczą przede wszystkim odległości od innych obiektów, jakie trzeba zachować projektując przydomowe oczyszczalnie ścieków.
Najważniejsze, o czym trzeba pamiętać to aby żeby żadne elementy oczyszczalni nieczystości nie znajdowały się bliżej niż 2 metry od drogi lub granicy działki. Obowiązuje to nawet wówczas, gdy droga ta przebiega przez nasz prywatny teren.
Nie jest to jednak koniec ograniczeń dotyczących odległości. Z powodów technicznych zbiornik z osadem czynnym powinien być zainstalowany nie dalej niż 6 metrów od budynku, żeby ścieki nie wychładzały się po drodze, ponieważ wówczas procesy rozkładu zachodziły by o wiele wolniej. Przydomowa oczyszczalnia ścieków powinna zostać zainstalowana od 5 m do 6 m od budynku. Mamy wówczas zachowaną bezpieczną odległość i prawidłowe parametry dotyczące oczyszczania ścieków.
Minimalne Odległości Posadowienia Zbiornika
Należy zachować minimalne odległości posadowienia zbiornika, które zawarto w tabeli:
| Wyszczególnione obszary | Element przydomowej oczyszczalni ścieków | Minimalne odległości [m] |
|---|---|---|
| Dla zbiornika do 10 m3 | ||
| Studnia wody pitnej | Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe | 15 |
| Instalacji rozsączania wody w gruncie | 30 | |
| Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej* | Zbiornik na nieczystości ciekłe | 5 |
| Pozostałe budynki | 15 | |
| Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszydla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej | Zbiornik na nieczystości ciekłe | 2 |
| Kąpieliska, plaże publiczne*** | Przydomowa oczyszczania ścieków | 1000 |
| Przewody telekomunikacyjne | Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie | 1,0 |
| Przewody elektryczne | 0,5 - 3,0 | |
| Wodociąg | 0,8 | |
| Przyłącze gazowe | 1,5 | |
| Roślinność (drzewa i inne) | Przydomowa oczyszczania ścieków | Zalecenie min. 3 |
*Wyjątkiem jest, gdy przepływowy szczelny zbiornik podziemny oczyszczalni jest podłączony do instalacji wentylacyjnej powyżej 0,6 m nad górną krawędzią okien i drzwi. W takiej sytuacji zbiornik może być posadowiony w dowolnej odległości od budynków.
**Odległości ustalane indywidualnie zgodnie z ekspertyzą techniczną, przyjętą przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
***Dopuszcza się usytuowanie zbiorników bezodpływowych w odległości mniejszej niż 2 m od granicy działki, jeżeli na działce sąsiedniej znajdują się podobne urządzenia, ale pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.
****Przepisy prawa zabraniają także, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.
Zalecenia dotyczące lokalizacji zbiornika w odpowiedniej odległości od roślinności wynikają z podejścia zdroworozsądkowego. System korzeniowy mógłby uszkodzić w dalszej perspektywie elementy oczyszczalni. Oprócz tego korzenie utrudniają prace związane z posadowieniem i konserwacją instalacji. Niekorzystne jest umieszczanie zbiornika w zagłębieniach terenu, z uwagi na możliwość zalewania przez wody opadowe. W rezultacie może to powodować wypływanie ścieków. Ponadto niepotrzebnie obciąża to instalację. Takie umieszczenie oczyszczalni może skutecznie obniżyć jej efektywność.
Warto również zwrócić uwagę na korzystne umiejscowienie instalacji względem drogi dojazdowej. Dzięki temu wszelkie prace konserwatorskie oraz wizyty ekipy asenizacyjnej będą znacznie ułatwione. Należy pamiętać o możliwości wydobywaniu się nieprzyjemnych zapachów z wnętrza zbiornika. Prawidłowo działająca instalacja nie powinna generować ich w dużych ilościach. Jednakże zaleca się, aby uwzględnić ten aspekt przy planowaniu budowy.
Planując budowę oczyszczalni warto zwrócić uwagę na obszar strefy przymarzania. Jeżeli przyłącze powstanie w tej strefie, zaleca się zastosowanie średnicy DN160 rury kanalizacyjnych oraz możliwe ograniczenia długości rur. Pozwoli to zminimalizować ryzyko powstawania zatorów w rurach pod wpływem niskiej temperatury. W przypadku gdy przyłącze musi być dłuższe, należy zastosować większy spadek rury lub wykorzystać ocieplenie. Podobnie można rozpatrywać warunki posadowienia zbiornika bezodpływowego. Jeżeli planowane jest płytkie jego posadowienie, zaleca się aby konstrukcja była dwupłaszczowa. Zdecydowanie ograniczy to przymarzanie zawartości, dzięki izolacji powietrznej pomiędzy ściankami.
Jeżeli mamy do czynienia z oczyszczalnią hybrydową, łączącą w sobie cechy typowej oczyszczalni biologicznej z drenażową, dochodzą dodatkowe ograniczenia, którym musimy się poddać. Drenaż rozsączający musi znajdować się co najmniej 30 metrów od ujęcia wody pitnej. Szacuje się, że na sam drenaż należy wygospodarować od 30 do 90 m2 terenu.
Projekt Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Choć istnieją rzecz jasna różne technologie, które można wykorzystać do przygotowywania biologicznej oczyszczalni ścieków i różne projekty związane z jej budową, zazwyczaj przydomowa oczyszczalnia ścieków składa się z systemu doprowadzającego ścieki do osadnika gnilnego i samego osadnika gnilnego.
Oczyszczalnie z drenażem rozsączającym
W zależności od tego jakie rodzaj przydomowej oczyszczalni ścieku wybierzemy, przydomowa oczyszczalnia ekologiczna może być dodatkowo wyposażona w drenaż rozsączający.
Drenaż rozsączający to jedna z najpopularniejszych i najtańszych metod na odprowadzanie ścieków (oczyszczonych) ze zbiornika z osadem czynnym do gruntu (zależy jaki rodzaj gruntu jest na działce). Oczyszczalnie drenażowe oprócz osadnika składają się z systemu rur z otworami wkopanych w ziemię i otulonych warstwą obsypki żwirowej. Z wierzchu przykrywa się je geowłókniną i pokryciem gruntowym.
Tak wykonany drenaż, odpowiednio napowietrzony, rozprowadza oczyszczone ścieki po dość dużej powierzchni.
Oczyszczalnie z fermentatorem
Inna metoda polega na dostarczeniu ścieku do osadnika wstępnego, skąd następnie są przepompowywane do bioreaktora (zwanego też fermentatorem). To najbardziej ekologiczny i nowoczesny model oczyszczalni biologicznej.
W przypadku bioreaktora, który jest sercem takiego systemu, mówimy już o całkiem zaawansowanej technologii, ponieważ urządzenie to dokonuje pomiarów zawartości tlenu, współczynnika pH i temperatury w zbiornikach. Chodzi o zapewnienie najlepszych możliwych warunków do zaistnienia pożądanej reakcji chemicznej, dzięki której udaje się oczyścić ścieki.
Reakcja ta zachodzi dzięki mikroorganizmom, które są dostarczane do bioreaktora. Mogą one wymagać różnych warunków, takich jak ilość tlenu czy światła, dlatego sama konstrukcja tych urządzeń może się różnić.
Kluczową sprawą, charakterystyczną dla każdego typu zbiornika, bez względu na wykorzystaną technologię, jest to jaką szczelność ma przydomowa oczyszczalnia ekologiczna. To od niej zależy czy przydomowa oczyszczalnia ścieków jest bezpieczna dla środowiska naturalnego. Klasy szczelności, określane przez normy, muszą być skrupulatnie przestrzegane. Jakiekolwiek uchybienie w tej kwestii narażające środowisko naturalne może skutkować zamknięciem oczyszczalni i poważnymi karami.
Koszty Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Wiele osób zastanawia się ile kosztuje przydomowa oczyszczalnia ekologiczna. Jako że istnieją różne rodzaje biologicznych oczyszczalni ścieków, możliwych do zbudowania na przydomowej posesji, trzeba liczyć się z tym, że również ich ceny mogą się od siebie sporo różnić. Koszt inwestycji będzie się różnił w zależności od rodzaju oczyszczalni - pomiędzy oczyszczalnią z drenażem rozsączającym, a taką, w której wykorzystany będzie bioreaktor lub złoże biologiczne.
Oczyszczalnie z Drenażem Rozsączającym
Oczywiście najtańsze są zawsze wersja najmniej skomplikowana, nie wymagająca instalacji zaawansowanych technologicznie urządzeń. W tym przypadku będą to drenażowe oczyszczalnie ścieków. Licząc że będzie potrzebny osadnik, studzienka rozdzielcza i drenaż z kominkami, to najtańsza przydomowa oczyszczalnia (z jednokomorowym osadnikiem z tworzywa sztucznego o pojemności 2m3 z drenażem o długości około 24 metrów) będzie kosztować około 3 tysięcy złotych. Oczyszczalnie drenażowa w gospodarstwie domowym jest opłacalnym rozwiązaniem, które z czystym sumieniem można polecić. Tyle kosztują same oczyszczalnie drenażowe bez kosztów montażu, a więc również bez żwiru.
W standardowych warunkach realizacji projektu, według typowych rozwiązań technologicznych, za montaż oczyszczalni będziemy musieli zapłacić ok. 2-3 tysięcy.
tags: #oczyszczalnia #ścieków #dla #jednej #osoby #projekt
