Oczyszczalnia Biologiczna Hala Szrenicka – Problem Ścieków w Karkonoszach

Szczegóły: Opublikowano: 05. December 2025

Panująca susza i niski poziom wody w rzece Kamiennej sprawiają, że problem ścieków jest bardziej dokuczliwy i widoczny. Woda w rzece wygląda okropnie, bardziej przypomina kanał ściekowy niż górską rzekę. Podejrzenia mieszkańców skierowane są w stronę Szklarskiej Poręby, która od dłuższego czasu zmaga się z problemem niewydolnej oczyszczalni.

Niewydolność Oczyszczalni w Szklarskiej Porębie

Wybudowana w 2010 roku przez Karkonoski System Wodociągów i Kanalizacji (KSWiK) oczyszczalnia ścieków w Szklarskiej Porębie działa obecnie w warunkach przekroczonej granicy wydajności. Oczyszczalnia jest zwyczajnie za mała. Mamy powód do wstydu. Można było to stwierdzić już w poprzednich latach.

Projekt Przebudowy Oczyszczalni

Karkonoski System Wodociągów i Kanalizacji przygotował już projekt przebudowy oczyszczalni, a także posiada wszelkie wymagane prawem zgody, konieczne do rozpoczęcia inwestycji. Pomimo wielokrotnych prób nie udawało się uzyskać zgody włodarzy obu gmin, by KSWiK zaciągnął kredyty na budowę oczyszczalni za ponad 22 miliony złotych. Nie pomogło również wyrażenie zgody na opuszczenie przez Piechowice spółki KSWiK.

Oczywiście prawdą jest, że Piechowice przez cały okres swojej przynależności do spółki niczego konkretnego nie uzyskały a jedynie a dokładały się przez lata do strat wypracowanych przez spółkę. Ale trudno odpowiedzialnością za to obciążać wyłącznie Szklarską Porębę.

Etapowanie Inwestycji

Sposobem miało być etapowanie inwestycji. Zrobimy zatem inwestycję stopniowo- zadecydował prezes KSWiK Dariusz Daraż. Wykorzystano fakt, że do wzięcia mniejszego kredytu w wysokości 5 mln zł potrzebuje zwykłej większości czyli 4 z 6 głosów udziałowców spółki. Teraz jest problem z wyłonieniem wykonawcy. Do pierwszego przetargu nikt się nie zgłosił. W kolejnym już z tzw.

Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie

Karkonosze - Ogólne Informacje

Polskie Karkonosze zajmują powierzchnię 185 km2, czeskie 465 km2. Polskie Karkonosze dzielą się na kilka grzbietów oddzielonych przełęczami. Karkonosze graniczą z Górami Izerskimi poprzez Przełęcz Szklarską.

Między Przełęczą Szklarską a Przełęczą pod Śnieżką biegnie Grzbiet Śląski, rozdzielony Przełęczą Karkonoską na część wschodnią i zachodnią.
Między Sowią Przełęczą a przełęczą Okraj rozciąga się Grzbiet Kowarski.
Można też wyróżnić Grzbet Lasocki, który rozciąga się południkowo od przełęczy Okraj do Przełęczy Lubawskiej.

Główny grzbiet ma około 36 km długości. Karkonosze to góry średniej wysokości, z licznymi elementami krajobrazu gór wysokich, takich jak np. Alpy. Karkonosze to arktyczna wyspa w środku Europy, z ekosystemami jakie znajduje się w Alpach, w północnej i północno-zachodniej Skandynawii i na Spitsbergenie. Najbardziej widocznymi w krajobrazie gór elementami, typowymi dla gór wysokich a Polsce występującymi tylko w Tatrach są kotły polodowcowe.

Karkonosze można zwiedzać na kilka sposobów. Można np. wybrać się na dłuższą (dwu- lub nawet trzydniową) wędrówkę z plecakiem głównym grzbietem i nocować po drodze w schroniskach po obu stronach polsko-czeskiej granicy. Innym sposobem poznawania Karkonoszy są jednodniowe wycieczki z miejscowości położonych u podnóża Karkonoszy, lub przejście szlakiem prowadzącym poniżej głównego grzbietu (np.

Karkonosze są królestwem ducha gór, zwanego Karkonoszem, Rzepiórem, Liczyrzepą lub Panem Janem. Niemcy mają Rübezahla, a Czesi Krkonoša. W przeszłości Karkonosze były nazywane Górami Olbrzymimi (lub Olbrzymów), Górami Śnieżnymi, Ryfejskimi i Askiburgijskimi. Nazwa Karkonosze prawdopodobnie wywodzi się od greckiego słowa Korkontoi oznaczającego „bursztyn”, tędy bowiem podróżowali greccy kupcy nad Morze Bałtyckie po jantar.

Pierwsze ścieżki w Karkonoszach powstały już w czasach pogańskich, kiedy chadzano do Dobrego Źródła na Grabowiec lub do źródeł Łaby. Wiemy także o Śląskiej Drodze, którą być może w 1110r. przeszło wojsko Bolesława Krzywoustego by zaatakować Czechów. Wielki wpływ na rozwój tego regionu miało górnictwo sięgające korzeniami XI-XII wieku. Wtedy to z terenów dzisiejszej Belgii i północnej Francji, przybyli tu poszukiwacze kamieni i kruszców zwani Walonami bądź Walończykami.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Kolejna faza penetracji to wiek XIV-XVw. a dokonywali jej także ludzie pochodzący z Włoch, głównie z Wenecji, Niemcy, Czesi, Ślązacy i inne narody - wszystkich ich jednak dalej nadal Walonami. Ponieważ znakomicie poznali teren Karkonoszy i Gór Izerskich pozostawili po sobie coś w rodzaju pierwszych pisanych przewodników z informacjami o jak i gdzie dojść do miejsc bogatych w kamienie szlachetne, pół szlachetne, gdzie płukać złoto. Przewodniki te są zwane „Księgami Walońskimi”. Jedną z najbardziej znanych była Wrocławska Księga Walońska z XVw. napisana przez Antoniego Wale, ale prawdopodobnie pod tym nazwiskiem krył się przedstawiciel słynnej florenckiej rodziny Medici - Antonio Medici.

Walończycy pozostawili też w terenie wyryte na skałach znaki swojej bytności i są one znane jako znaki walońskie. Wraz z Walonami rozpoczęła się penetracja gór w celu wykorzystania ich skarbów do celów gospodarczych. Górnictwo skoncentrowało się wokół dzisiejszych Kowar i Śnieżki. Trwało wydobycie miedzi, żelaza, srebra, ołowiu, arsenu, cyny i złota. W XIVw. powstały też huty pracujące na potrzeby przemysłu szklarskiego. Charakterystyczną rzeczą jest fakt przemieszczania się hut tam gdzie był surowiec, czyli drewno. Dlatego można się spotkać z nazwą „huta wędrująca”.

Przez setki lat ludzie przemieszczali się z terenów podgórskich coraz to wyżej trzebiąc las. W tym czasie prowadzona była też intensywna kolonizacja, wylesione tereny po kurzakach, czyli producentach węgla drzewnego, zajmowali rolnicy i pasterze. Wiek XVII i tragiczna w skutkach ekonomiczno-społecznych wojna trzydziestoletnia przyniosła zjawisko osiedlania się uciekającej przed pożogą ludności wysoko w górach. W ten sposób powstawały osady pasterskie, czyli budy. Rozwijało również rolnictwo oraz pasterstwo na terenach górskich co też nie pozostało bez wpływu na lasy i ogołocenie Karkonoszy z kosodrzewiny. Usunięto ją, aby uzyskać tereny pod pastwiska. Tak powstały hale. Wiek ten przyniósł też rozwój zielarstwa co spowodowało wytępienie niektórych roślin.

W XVIIw., po wybudowaniu kaplicy na św. Wawrzyńca na Śnieżce i poświęceniu źródeł Łaby w 1681r. w góry zaczęli przychodzić pielgrzymi, których trzeba było nakarmić i dać schronienie. W ten sposób budy zaczęły spełniać role pierwszych schronisk a potem były rozwijane, przebudowywane na gigantyczne hotele górskie. Z upływem czasu ruch pielgrzymkowy nabrał innego charakteru. Stracił element religijny a przerodził się w imprezy od tonie bardziej towarzyskim. Wraz z rozwojem lecznictwa uzdrowiskowego w Cieplicach i narastającą modą na górskie wycieczki masowo rósł ruch turystyczny.

Jednocześnie rewolucja przemysłowa i wprowadzenie maszyn przyniosła upadek tradycyjnego przemysłu np. tkactwa co spowodowało głód i bezrobocie. Sudeccy górale ratowali się wynajmowaniem pomieszczeń letnikom i kuracjuszom a z czasem przekształcali swoje domy i warsztaty na bazę noclegową. W górach panował wielki ruch a model turystyki odbiegał od dzisiejszego.

Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?

Znakomity sudecki krajoznawca, prawnik, historyk sztuki, kierownik Referatu Turystyki w Ministerstwie Robót Publicznych a potem kierownik Referatu w Wydziale Turystyki Ministerstwa Komunikacji dr Mieczysław Orłowicz opisuje swoją wycieczkę w Karkonsze z 1908r.w sposób następujący: ”Myliłby się ten, kto idąc wówczas w Karkonosze spodziewał się, że zazna tu spokoju. Bynajmniej. Były to góry najbardziej hałaśliwe, jakie widziałem w życiu. (…) Odległość od schroniska do schroniska wynosiła na ogół nie więcej niż 1 km. Było ich na trasie bardzo dużo. Wszystkie były w ręku Niemców, schronisk czeskich w owym czasie na grzbiecie Karkonoszy nie zauważyłem wcale. (…) Zanim doszło się do schroniska ukrytego przeważnie lesie, dodawały ducha do dalszego marszu zachęcające turystę napisy w rodzaju „jeszcze 10 minut do najbliższego pilznera” - jeśli działo się to po stronie austriackiej - i odwrotnie: „jeszcze 10 minut do najbliższego piwa bawarskiego”, o ile chodziło o stronę niemiecką. (…) I tak idąc od schroniska do schroniska i od ławeczki do ławeczki nawet nie zauważało się przybycia do Karpacza czy do Szklarskiej Poręby i tura była skończona, a 15 bomb pilznera wypitych. (…) Wszyscy na ogół turyści śpiewali po drodze jak zarzynane woły i wśród tego ryku pijaków i chwiejnych korpusów wędrowało się całymi godzinami. W dodatku co 100 m stała katarynka, przeważnie własność Niemców czeskich i wygrywała dla dodania ducha maszerującym turystom wiedeńskie walce i marsze, białe myszy lub zielone papugi ciągnęły wśród wielkiego wrzasku losy zakochanym parom.”

Dopiero pod przełomie XIX i XX wieku człowiek zobaczył jaką krzywdę zrobił górom i lasom. Wstrzymano wyrąb lasów w reglu górnym. W latach 1923-33 utworzono rezerwaty przyrody w Śnieżnych Kotłach, Małym i Wielkim Stawi, Kotle Łomniczki i na Chojniku. Grupy indywidualnie odwiedzające Śnieżne Kotły nie mogły być większe niż cztery osoby, zorganizowane wchodziły tylko z przewodnikiem w ilości do piętnastu uczestników. Obecnie można w Karkonoszach obserwować najbardziej nowoczesne środki transportu od samochodów terenowych 4×4 po nowoczesne skutery śnieżne i wszelkiego rodzaju sprzęt sportowy.

A jak było w przeszłości? Już od XVIw. transport drewna z lasu odbywał się na saniach z dość charakterystycznymi płozami zakręconymi do góry. To tak zwane sanie rogate. W XIXw. sani przestano używać tylko i wyłącznie do pracy w lesie, ale i dla przyjemności. W 1814r. na przełęczy Okraj powstał pierwszy tor saneczkowy do Kowar. Górale sadzali klienta, zaprzęgali konia i z Kowar ciągnęli dwie godziny sanki na przełęcz. Po wypiciu kawy i wina, zjeżdżano na dół. Torów saneczkowych powstało wiele np. z nad Wielkiego Stawu do Karpacza. Zjazdy rogatymi saniami potem przerodziły się w sport saneczkarstwo, które potem dało początek bobslejom. W obu dyscyplinach karkonoscy sportowcy odnosili sukcesy na Olimpiadach Zimowych o czym można się przekonać odwiedzając Muzeum Sportu i Turystyki w Karpaczu.

Jeśli ktoś myśli, że rakiety śnieżne to wynalazek współczesny to się mocno myli. W Karkonoszach już od XVIIw., ludzie używali karpli, a były to obręcze oplatane sznurkiem i przywiązane do butów. W literaturze są liczne wzmianki potwierdzające istnienie różnych typów karpli, które stawały się coraz to bardziej wydłużone i przypominały bardziej już narty długie na metr. Na takich nartach np. czescy górnicy zjeżdżali do kopalń. Po stronie czeskiej hrabia Harrach sprowadził na swoich leśników „ski” aż z Norwegii („ski” jest słowem skandynawskim). Pierwsze narty norweskie miały około 2,5m i do tego jeżdżono z jednym 1,5m kijem, który służył do hamowania (wkładało się go między nogi).

Pierwszy zjazd na nartach prawdopodobnie też sprowadzonych z Norwegii miał miejsce w 1885r. i zaczął się koło obecnie czeskiego schroniska Petrovka a skończył w Jagniątkowie. Mówiąc o pionierach narciarstwa nie można zapomnieć o Otto Vorwegu mieszkańcu okolic dzisiejszych Cieplic, który w 1888 wyjechał do Norwegii, aby nauczyć się narciarstwa. Wrócił i odbył pierwsze wycieczki np. z Jagniątkowa Koralową Ścieżką a 3.03. 1893r. zdobył Śnieżkę i potem powtórzył swój wyczyn 25.03.1894r. w towarzystwie przyjaciela z Norwegii. Zjazdy Vorwega nie były wykonywane w stylu alpejskim, to był prawie nie znany w naszym kraju telemark. Vorweg organizował pierwsze kursy narciarskie dla młodzieży i wydał także jeden z pierwszych podręczników do nauki jazdy na nartach. Wiadomo, że młodzi się palili do uprawiania narciarstwa tak bardzo, że nawet nie przeszkadzał im brak sprzętu. Trenowali na drewnianych klepkach z beczek po śledziach.

Najsłynniejsza skocznia narciarska to „Orlinek” w Karpaczu powstała przed pierwsza wojną światową. Po drugiej wojnie światowej w jej odbudowę zaangażował się mieszkający w Karpaczu mistrz skoków narciarskich i olimpijczyk Stanisław Marusarz. Sam osobiście oddał na niej skok w 1947r. Obecnie jest to skocznia homologowana przez Międzynarodową Federację Narciarstwa (FIS) i mogą się na niej odbywać zawody najwyższej rangi. Takimi zawodami były np.

Typowym elementem krajobrazu Karkonoszy są skałki, takie jak Pielgrzymy, Słonecznik, Końskie Łby, Śląskie Kamienie, Czeskie Kamienie, Trzy Świnki czy Twarożnik. Po lodowcu pozostały kotły polodowcowe. Po polskiej stronie jest ich sześć: Mały Śnieżny Kocioł, Wielki Śnieżny Kocioł, Kocioł Jagniątkowski, Kocioł Wielkiego Stawu, Kocioł Małego Stawu i Kocioł Łomniczki. W pejzażu widać także nisze niwalne, czyli nie w pełni wykształcone kotly. Są to: Biały Jar, Kocioł Smogorni, Łabski Kocie. i Kocioł Szrenicy. Po czeskiej stron - są więc: Velká i Malá Studniční jámy: Úpská jáma, Velká i Malá Kotelní jáma i trzy jamy w Labský důle - Harrachova, Panćavská i Novorská. Czeskie kotły też mogą być celem wycieczki.

To sudeckie pasmo jest najbardziej wymagające od turysty, nie tyle ze względów terenowych, ile przede wszystkim klimatycznych. Karkonosze to najwyższe pasmo na europejskim niżu i jako pierwsze stoi na drodze zmieszanym masom powietrza kontynentalnego i oceanicznego płynącego znad zachodniej Europy. To ma poważne konsekwencje zarówno dla przyrody, jak i turystów. W Karkonoszach wyróżnia się cztery piętra klimatyczne: umiarkowanie ciepłe, umiarkowanie chłodne, chłodne i bardzo chłodne. Średnia roczna temperatura w piętrze chłodnym 2-4OC z sumą opadów 1200 mm. Średnia temeratura w piętrze bardzo chłodnym to poniżej 2OOC.

Kiedy porównamy piętra klimatyczne Karkonoszy z piętrami klimatycznymi Karpat okazuje się, że są one obniżone o 210-300 m, co badzo dobrze widać w układzie roślinności na wysokości, gdzie w Tatrach rosną jeszcze drzewa, w Karkonoszach oprócz doskonale przystosowanej do zimy kosodrzewiny i roślinności trawiastej nie rośnie już nic. Piętra roślinne Karkonoszy i beskidzkiej Babiej Góry są obniżone o około 75 m. Wniosek z tego jest prosty - w Karkonoszach klimat jest surowszy niż w Tatrach. Turysta powinien wiedzieć, że temperatura spada wraz ze wzrostem wysokości średnio o około 0,5OC na każde 100 m - w Karkonoszach o 0,6OC. Łatwo zatem obliczyć, że różnica między temperaturą w Karpaczu a temperaturą na Śnieżce wynosi 5-6OC. W przypadku Szklarskiej Poręby i Szrenicy to 5-6OC.

Częstym widokiem na wyciągach w Karkonoszach są skostniałe z zimna dzieci bądź dorośli, których z wyciągu muszą ściągać pracownicy kolejki, bo sami nie są w stanie się ruszyć. Przed jazdą wyciągiem zawsze trzeba się cieplej ubrać, z powodu spadku temperatury wraz ze wzrostem wysokości, wiatru i braku ruchu. Wiatr wiejący z południa przynosi atlantyckie wilgotne powietrze, co skutkuje opadami. Warto też pamiętać, że w górach śnieg utrzymuje się na szlakach turystycznych praktycznie do maja, a nawet do czerwca.

Chodząc po karkonoskich lasach, wielu turystów wyraża zaniepokojenie ich stanem i wspomina klęskę ekologiczną z lat 80. ubiegłego wieku. Klęska ekologiczna to już historia. Obecnie leśnicy pracują nad odnowieniem lasów, przebudową gatunkową i zachowaniem zdrowych lasów dla naszych następców.

Pierwotna ludność trudniła się wycinaniem lasów na potrzeby górnictwa, hutnictwa, szklarstwa, które było podstawą egzystencji często całych osad np. Szklarskiej Poręby, Karpacza czy Kowar. Drewno stanowiło podstawę działania hut metali czy szkła, ponieważ do produkcji potrzebne były wielkie ilości węgla drzewnego i potażu (mieszanka związków potasu używana do produkcji szkła). Pierwotne mieszane lasy z dębami, bukami, lipą, klonem, jaworem i sosną w piętrze pogórza (do 500 m) oraz buczyną sudecką, jodłą i świerkiem w reglu dolnym (500-1000 m) padły ofiarą rozwoju gospodarczego oraz rabunkowej gospodarki człowieka. Nie były traktowane jak ekosystem, nie rozróżniano nawet regla górnego od dolnego.

Uratował się tylko las w miejscach mało dostępnych dla człowieka, czyli w reglu górnym (1000-1250 m), gdzie rosła świerczyna sudecka razem z innymi gatunkami. Las był traktowany jak nie wyczerpane źródło drewna od czasów osiedlenia się człowieka na tych terenach do połowy XVIIIw., kiedy to zaczęto wprowadzać planową gospodarkę leśną. Wprowadzone w XVIIIw. prawo budowlane zakazywało budowy domów drewnianych i nakazywało oszczędność w gospodarce drewnem. Pruska inwentaryzacja z 1756r. wykazała, że trzydzieści procent terenu Karkonoszy to nie zalesione halizny.

Od 1811r. zaczęto nasadzać las ponownie, ale właściwie tylko jednym gatunkiem drzewa, które rosło dość szybko, aby stać się ponownie surowcem. Tym gatunkiem był świerk sadzony w większości z nasion sprowadzanych z innych rejonów klimatycznych a więc genetycznie zupełnie nie dostosowany do panujących w Karkonoszach warunków. Od świerków karkonoskich nowo nasadzone świerki z importowanego materiału różniły się płytkim systemem korzeniowym i szeroko rozłożonymi, sztywnymi gałęziami narażonymi na kiś...

Atrakcje Turystyczne w Okolicy

Oprócz problemów z oczyszczalnią, region Karkonoszy oferuje wiele atrakcji turystycznych. Poniżej kilka propozycji:

Karpacz: Jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych na Dolnym Śląsku, oferujący wyciągi narciarskie i szlaki górskie. Warto odwiedzić Muzeum Zabawek, Muzeum Sportu i Turystyki oraz wystawę Karkonoskie Tajemnice.
Wycieczka ze Szrenicy do Schroniska PTTK ,,Pod Łabskim Szczytem”: Trasa przez Śnieżne Kotły i źródło rzeki Łaby, oferująca niesamowite widoki.
Kowary: Miasteczko z nieczynnymi kopalniami rud uranu, Parkiem Miniatur Zabytków Dolnego Śląska oraz Muzeum Sentymentów.
Wycieczka do Schroniska ,,Samotnia”: Trasa ze Świątyni Wang do jednego z najstarszych polskich schronisk, położonego w malowniczej okolicy.
Świeradów-Zdrój: Uzdrowisko z wodami leczniczymi, stokami narciarskimi i wieżą widokową SkyWalk.

Tabela: Wybrane Atrakcje Turystyczne w Karkonoszach

Atrakcja	Opis	Lokalizacja
Muzeum Zabawek	Zabawki z różnych epok, w tym eksponaty z XVIII wieku.	Karpacz
Śnieżne Kotły	Kotły polodowcowe z malowniczymi panoramami.	Szklarska Poręba
Park Miniatur Zabytków Dolnego Śląska	Miniatury zabytków Dolnego Śląska, Łużyc i Czech.	Kowary
Schronisko ,,Samotnia"	Jedno z najstarszych schronisk w Karkonoszach.	Karpacz
SkyWalk	Wieża widokowa oferująca widoki na Góry Izerskie.	Świeradów-Zdrój

tags: #oczyszczalnia #biologiczna #Hala #Szrenicka