Jak chronić dom przed uderzeniem pioruna? Skuteczne zabezpieczenia

Szczegóły: Opublikowano: 19. December 2025

Występujące na terenie Polski w miesiącach letnich nawałnice i burze powodują zwykle olbrzymie straty i niestety także niosą ofiary śmiertelne. Spotkanie z piorunem może się skończyć tragicznie, dlatego należy przestrzegać kilku ważnych zasad:

Zamknij okna i drzwi (bardzo rzadko, ale jednak może dojść do wpadnięcia do wnętrza domu piorunu kulistego).
Nie wyglądaj przez okno.
Nie stój na środku podwórka i nie chowaj się pod drzewem.
Jeśli nie posiadasz ochrony przeciwprzepięciowej, odłącz od gniazd elektrycznych wszystkie urządzenia.
Zabezpiecz rzeczy na balkonie, tarasie i parapetach.

Tylko jeden piorun może nieść w sobie ładunek elektryczny o sile 100 mln V i nawet 150 kA, osiągając temperaturę 30 tys. st. C, dlatego jego uderzenie jest tak niebezpieczne, a nawet śmiertelne. Piorun trafia w element, który ma najmniejszą rezystencję, czyli najprostszą drogę do ziemi. Będzie to zawsze najwyższy punkt w okolicy. I w zależności od ukształtowania i zagospodarowania terenu może to być krzyż na wieży kościelnej, drzewo czy stojący na polu człowiek.

Uderzenie gromu w budynek czy drzewo może doprowadzić do pożaru. Jeśli piorun trafia w mury, może dojść do ich rozerwania na skutek nagłego wzrostu temperatury i błyskawicznego parowania obecnej w nich wody. Często zdarzają się spalenia instalacji elektrycznej i telekomunikacyjnej, a tym samym uszkodzenia podłączonych do nich urządzeń.

Nie ma możliwości ochrony przed uderzeniem pioruna, ale istnieją zabezpieczenia, które skutecznie niwelują ewentualne skutki takiego zdarzenia. Do najpopularniejszych należą instalacja odgromowa oraz system z piorunochronem aktywnym. Domową elektrykę można zabezpieczyć listwami przeciwprzepięciowymi czy ogranicznikami przepięć.

Instalacja odgromowa - skuteczna metoda ochrony przed burzą

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, obiekt należy wyposażyć w instalację chroniącą od wyładowań atmosferycznych. Obowiązkowi poddane są budynki wyszczególnione w Polskiej Normie dotyczącej ochrony odgromowej obiektów budowlanych.

Przeczytaj także: Profesjonalna stylizacja włosów w domu

Aktualnie obowiązuje norma to czteroczęściowa regulacja PN-EN 62305:

PN-EN 62305-1- Ochrona odgromowa. Część 1: Wymagania ogólne;
PN-EN 62305-2 - Ochrona odgromowa. Część 2: Zarządzanie ryzykiem;
PN-EN 62305-3 - Ochrona odgromowa. Część 3: Uszkodzenia fizyczne obiektów budowlanych i zagrożenie życia;
PN-EN 62305-4 - Ochrona odgromowa. Część 4: Urządzenia elektryczne i elektroniczne w obiektach budowlanych.

Ochrona odgromowa musi znaleźć się w budynkach mieszkalnych:

zlokalizowanych poza zwartą zabudową, o powierzchni powyżej 500 m kw. oraz wysokość ponad 15 m kw.,
zbudowanych z materiałów łatwopalnych lub nimi pokrytych (np. gontem albo trzcina);
położonych w strefie, w której jest zwiększony ryzyko wystąpienia wyładowań atmosferycznych, np. na wzgórzach.

Do oceny usytuowania budynku w strefie zwiększonego ryzyka wyładowań atmosferycznych specjaliści analizują szereg czynników:

częstotliwość występowania burz na danym terenie;
siłę wyładowań atmosferycznych;
powierzchnię, konstrukcję oraz rodzaj pokrycia dachu;
wysokość budynku;
położenie obiektu w terenie;
liczbę mieszkańców;
stopień ewentualnych strat spowodowanych uderzeniem pioruna.

Jak ochronić dom przed burzą? Podstawa: piorunochron!

To, że z zasady piorun uderza w najwyższe punkty otoczenia, nie oznacza, że niższe budynki i inne obiekty są już bezpieczne. Ryzyko uderzenia pioruna jest na tyle duże, że nie warto ryzykować. Koniecznie trzeba zabezpieczyć dom, instalując piorunochron. To najprostsza metoda ochrony murów przy uderzeniu gromu w dom.

Jak działa instalacja odgromowa pasywna?

Instalacja odgromowa zbudowana jest z:

Przeczytaj także: Wszystko o prostownicy z laserową jonizacją

Zwodów - metalowych elementów ułożonych poziomo na najwyższych punktach dachu. Przejmują pierwsze uderzenie i przekazują energię dalszym częściom piorunochronu. Wyróżnia się zwody sztuczne (są to dodatkowe metalowe przewody ułożone na dachu) oraz naturalne (integralne elementy dachu, np. poręcze oraz rynny, które połączone są z instalacją odgromową).
Przewodów odprowadzających - elementów łączących zwodów z uziomem przez zaciski probiercze. Położone są pionowo na ścianach budynku.
Uziomów, czyli metalowych elementów ułożonych w ziemi.

Do budowy systemu odgromowego wykorzystuje się stal ocynkowaną, miedź oraz aluminium.

Zadaniami instalacji odgromowej jest rozprowadzenie energii z uderzenia pioruna i odprowadzenie jej do ziemi. Istotne jest, aby zwody poziome przebiegały przez wszystkie elementy wystające ponad powierzchnię dachu, czyli np. wyloty przewodów wentylacyjnych, kominy, panele słoneczne oraz anteny satelitarne.

Instalacja odgromowa aktywna - czym się charakteryzuje?

Instalacja aktywna składa się z wysokiego masztu, na którym umieszczona jest aktywna głowica i jonizator, zwodów odprowadzających pionowych oraz uziomu. Maszt mocowany jest zwykle do komina, ale żeby piorunochron spełniał swoją funkcję, musi wystawać co najmniej dwa metry ponad najwyższe elementy dachu. Maszt ma za zadanie ściągnąć wyładowania elektryczne i bezpiecznie odprowadzić je do ziemi. Zwody oraz uziom są podobne do tego, jakie stosuje się w instalacjach pasywnych. System aktywny jest łatwiejszy w montażu na nowych i istniejących budynkach.

Ile kosztuje instalacja odgromowa?

Koszt zakupu oraz montażu instalacji odgromowej pasywnej jest dość zróżnicowany i waha się od 4 do 7 tys. zł - w zależności od powierzchni dachu i jego spadzistości. Na cenę wpływają także koszty usługi firmy montującej i zastosowane materiały.

System odgromowy aktywny jest tańszy od pasywnego. Cena zależna jest od wielkości budynku, regionu oraz cennika usług firmy zajmującej się montażem piorunochronów. Przykładowo za piorunochron tego typu o promieniu ochrony do 25 m trzeba zapłacić ok. 2,8 - 3 tys. zł. Koszt instalacji systemu na średniej wielkości budynku mieszkalnym, w którym promień ochrony będzie miał maksymalnie 50 m, wynosi 3,3 -4 tys. zł.

Przeczytaj także: Pyły zawieszone, filtry i jonizacja w oczyszczaczach powietrza

Przed zleceniem montażu piorunochronu firmie zewnętrznej, warto zweryfikować, czy ma odpowiednie uprawnienia.

Ochrona przepięciowa - zabezpieczenie instalacji elektrycznej

Podstawowa instalacja odgromowa chroni budynek przed skutkami uderzenia pioruna w nieruchomość, np. w komin lub dach. Wymienione wcześniej systemy nie chronią instalacji elektrycznej w budynku. Aby uchronić sprzęt przed ewentualnymi uszkodzeniami spowodowanymi uderzeniem wyładowania, należy zamontować ochronę przepięciową.

Jak działa ochrona przepięciowa?

Przepięcie to inaczej wzrost napięcia w instalacji elektrycznej, który przekracza normy danej instalacji. Jego skutkiem najczęściej jest uszkodzenie komputerów, telewizorów i innego sprzętu elektronicznego w domach. Nie tylko przepięcie, do którego doszło w domu, może spowodować uszkodzenia, ale również to, które powstało w budynku sąsiednim.

W celu zapobiegania tego typu uszkodzeniem montuje się ograniczniki przepięć, chroniące przed prądem piorunowym. Instaluje się je w rozdzielnicy głównej, w złączu budynku oraz bezpośrednio przy chronionych odbiornikach. W przypadku uderzenia gromu, fala przepięciowa zostaje przejęta przez ogranicznik i odprowadzona do uziomu, a nie do instalacji.

Wyróżnia się dwa rodzaje przepięć:

powstające podczas operacji łączeniowych oraz będących skutkiem wyładowań pośrednich - tutaj znajdują zastosowanie ograniczniki typu 2 (klasa C);
będące skutkiem bezpośrednich wyładowań w budynek lub w ich bezpośrednie sąsiedztwo; w celu ochrony montuje się w rozdzielnicach głównych ograniczniki typy 1 (klasa B).

Jeśli w domu nie ma zainstalowanego systemu odgromowego, najczęściej stosuje się wyłącznie ograniczniki przepięć typu 2 (klasa C). Zapewniają one napięciowy poziom ochrony do 1,5 kV. Zatem zgodnie z normą VDE 0100-443 taki poziom zabezpieczeń powinien wystarczyć. Z kolei w domach z piorunochronem instaluje się ograniczniki typu 1+2 (klasa B i C).

Listwy antyprzepięciowe oraz zasilacze UPS - pomoc w czasie burzy

Nie zawsze sprzęty, które są w domu, można odłączyć od zasilania na czas burzy. Wówczas z pomocą przychodzą specjalne urządzenia: listwy antyprzepięciowe (listwa z zabezpieczeniami przed skokami napięcia) oraz zasilacze UPS (zaawansowane urządzenia stanowiące alternatywne źródło zasilania).

Jak ochronić dom przed burzą? Lepiej wykupić ubezpieczenie

Podstawowe ubezpieczenie nieruchomości obejmuje zwykle szkody wywołane przez burze, pożar i inne zdarzenia losowe. Dotyczy uszkodzeń samej nieruchomości - murów budynku, dachu i okiennic. Standardowe ubezpieczenie nie zabezpiecza sprzętu i urządzeń wewnątrz mieszkania.

Warto podkreślić, że 90 proc. szkód wywołanych przez pioruny dotyczy domowego sprzętu elektronicznego, a nie bezpośredniego uszkodzenia mieszkania, domu czy budynków gospodarczych. Ważne, by zwrócić uwagę na zakres ochrony i jeśli standardowa polisa nie obejmuje ubezpieczenia sprzętu, który może ulec uszkodzeniu na skutek burzy, to warto przemyśleć rozszerzenie ubezpieczenia.

Piorunochron Aktywny

Piorunochron aktywny jest urządzeniem zapewniającym jednopunktową ochronę dla małych, średnich i dużych obiektów. Najważniejszym parametrem urządzeń jest promień obszaru ochrony. Promień obszaru ochrony oznacza, że jeśli wystąpi uderzenie pioruna to chroniony jest nie tylko budynek, ale również najbliższe otoczenie (np. budynki gospodarcze).

Promień ochrony piorunochronów S-AM, S-AS, S-A i S-DA wynosi od 25 do 80 m. Głowica S-DA ma dwa generatory jonowe i przez to zwiększone bezpieczeństwo. Nadaje się do montowania na wieżowce, hale, wille i duże posiadłości.

Model	Opis	Promień ochrony
S-AM	Dla małych domów (np. 17 x 15m)	25m
S-AS	Dla średnich domów (np. 30 x 20m)	50m
S-A	Dla dużych domów (np. 60 x 40m)	80m

Jak działa Piorunochron Aktywny?

Aktywacja urządzenia następuje w przypadku wzrostu ryzyka wystąpienia wyładowania elektrycznego w wyniku wzrostu natężenia pola elektrycznego w atmosferze.

Wysoka jakość wykonania Design Piorunochronu zapewnia przenoszenie najwyższych możliwych ładunków. Urządzenie wyposażono w generator jonowy i cewkę indukcyjną. Dodatkowo odznacza się ono wysoką impedancją ochronną.

Generator umieszczono w specjalnej kapsule wykonanej z żywicy epoksydowej. W ten sposób jest on chroniony przed działaniem czynników zewnętrznych. Akcelerator i elektrody zaprojektowano z myślą o możliwości oddziaływania na nie różnymi potencjałami. Dzięki temu elektrody pełnią rolę nie tylko dodatkowego źródła jonizacji, ale także akceleratora.

Istnieje możliwość regulacji parametrów ochrony poprzez wybór liczby elektrod oraz impedancji generatora. Przewód uziemiający łączy głowicę z ziemią. Design Piorunochron nie ściąga wszystkich piorunów z okolicy. W wypadku uderzenia pioruna w chroniony obiekt piorunochron przechwytuje szybciej piorun. Design Piorunochron działa jak wzmacniacz streamera.

Montaż Piorunochronu Aktywnego

Montaż Piorunochronu aktywnego jest prosty i bardzo szybki. Piorunochron aktywny zostaje montowany na najwyższym punkcie obiektu i roztacza parasol ochronny nie tylko nad zabezpieczanym obiektem, ale również nad wszystkim co jest w zasięgu promienia ochrony. Promień ochrony zależy od wybranego modelu i sięga do 80 metrów.

Jedynym widocznym elementem jest estetyczna głowica i maszt na którym osadzona jest aktywna głowica (przymocowany zazwyczaj do komina). Maszt musi wystawać min. 2m powyżej najwyższego punktu budynku aby promień ochrony był wystarczajaco duży. Strefa ochronna głowicy ma kształt “kopuły”. W celu zapewnienia skutecznej ochrony wszystkie elementy budynku (również anteny) musza znajdować się w jej wnętrzu.

Piorunochron aktywny może być montowany na nowo budowanych budynkach lub na juz istniejących budynkach. Doposażenie istniejącego budynku w instalacje odgromowa poprzez Piorunochron aktywny jest łatwiejsze niż przez tradycyjny system odgromowy.

Decydując się na instalacje ochrony odgromowej z Aktywnym Piorunochronem unikamy rozprowadzania sieci drutów po całym dachu, unikając w ten sposób uszkodzenia dachówki.

Aktywny Piorunochron wymaga tylko dwóch zwodów odprowadzających, dzięki czemu czas montażu całej instalacji skraca się - a to sprawia, że koszt wykonania instalacji często jest niższy niż klasyczne rozwiązania.

Krótka droga przepływu prądu pioruna pomiędzy głowicą i ziemią minimalizuje zagrożenie pożarowe oraz indukowanie się niebezpiecznych napięć w przewodach elektrycznych, mogących prowadzić do porażenia ludzi.

tags: #jonizacja #przed #uderzeniem #pioruna