Jonoforeza: Jak Wykonać Lek i Zastosować w Terapii?
- Szczegóły
Jonoforeza to zabieg fizykoterapeutyczny z zakresu elektrolecznictwa, polegający na wprowadzeniu do tkanek jonów o leczniczym działaniu za pomocą prądu stałego. Jest to zabieg elektroleczniczy polegający na wprowadzeniu do tkanek za pomocą siły pola elektrycznego jonów działających leczniczo. W tym zabiegu mogą być użyte tylko leki lub inne związki chemiczne, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej.
Jonoforeza daje wiele możliwości leczenia różnorakich schorzeń, które powstają w wyniku kontuzji, zmian reumatycznych czy dermatologicznych. Jonoforeza daje tak szerokie możliwości leczenia różnorodnych schorzeń i problemów dzięki temu, że możemy wykorzystywać podczas zabiegu różnego rodzaju leki i aktywne substancje. Zabieg wykonywany jest miejscowo, przynosi ulgę w bólu i szybkie efekty.
Na Czym Polega Jonoforeza?
Jonoforeza to bezbolesny zabieg fizykoterapeutyczny, który polega na wprowadzeniu do tkanek miękkich i chorobowo zmienionych miejsc leków lub substancji aktywnych przy wykorzystaniu przepływu prądu stałego o małym, stałym natężeniu. Choć brzmi to nieco niepokojąco, tak naprawdę jest to całkowicie bezpieczny zabieg, który wykonuje się przy pomocy specjalistycznego aparatu. W zabiegu wykorzystuje się leki, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej, które w organizmie rozpadają się kationy oraz jony.
W czasie jonoforezy zachodzi zjawisko przemieszczania jonów leczniczych w polu elektrycznym. Zabieg opiera się na zasadzie wzajemnego odpychania się ładunków jednoimiennych. Kationy (jony o ładunkach dodatnich) umieszczane są pod elektrodą o ładunku dodatnim (anodą), aniony (jony ujemne) umieszczane są zaś pod elektrodą ujemną, czyli katodą. Podczas jonoforezy stosowany jest prąd o dawce nieprzekraczającej 0,2 mA/cm2, dostosowany do poziomu wrażliwości pacjenta.
Działanie lecznicze jonoforezy opiera się na prostej zasadzie - cząsteczki o ładunku dodatnim (kationy) są odpychane od elektrody dodatniej (anody) w kierunku elektrody ujemnej (katody) i odwrotnie, cząsteczki o ładunku ujemnym (aniony) odpychane od katody będą wędrować w kierunku anody.
Przeczytaj także: Jak przeprowadzić jonizację?
Wnikanie substancji leczniczej odbywa się przez skórę, gruczoły potowe i łojowe, co umożliwia dyfuzję do głębszych warstw tkanek nawet po 48 godzinach od zabiegu. Jonoforeza umożliwia dostarczenie od 10 do 2000 razy więcej polarnych hydrofilowych cząsteczek niż typowe nakładanie substancji leczniczej na powierzchnię skóry.
Jak Przygotować Się do Zabiegu?
Skóra w miejscu zabiegowym musi być czysta i sucha, ponieważ mogłoby dojść do wprowadzenia wraz z lekiem niechcianych cząsteczek. Należy zdjąć wszelkie metalowe elementy czy ozdoby. Następnie pacjent powinien przygotować się do zabiegu, odsłaniając to miejsce na ciele, gdzie zabieg będzie przeprowadzany.
Na przygotowaną wcześniej skórę nakłada się podkład grubości do 2 cm nasączoną wodnym roztworem leczniczego związku chemicznego. W kolejnym kroku na chore miejsce nakładany jest wilgotny gazik z lekiem.
Przebieg Zabiegu Jonoforezy
Jonoforeza rozpoczyna się od aplikacji leku na okolicę ciała, która ma być poddana zabiegowi. Bezpośrednio na zdezynfekowanej i odtłuszczonej skórze umieszcza się podkład nasączony lekiem grubości 0,5 cm. Następnie fizjoterapeuta kładzie folię celofanową, na nią zwilżony podkład i przykłada elektrody. Elektrodę zabezpiecza opaską i przykrywa folią izolującą.
Zabieg może być wykonany jedną lub dwiema odpowiednio przygotowanymi elektrodami czynnymi oraz elektrodą bierną. Elektroda czynna umieszczana jest w miejscu podania leku, bierna po przeciwnej stronie. Elektroda czynna ma mniejsze rozmiary od elektrody biernej. Są one zazwyczaj wykonane z folii cynowej. Po uruchomieniu urządzenia prąd zaczyna przepływać przez poddawane zabiegowi obszary, przenosząc substancję leczniczą bezpośrednio wchłanianą przez tkanki.
Przeczytaj także: Profesjonalna stylizacja włosów w domu
W trakcie trwania zabiegu stopniowo zwiększane jest natężenie prądu. W czasie zabiegu pacjent może odczuwać mrowienie lub uczucie igiełek na skórze. Wówczas pacjent zaczyna odczuwać lekkie mrowienie - jest to prawidłowa reakcja.
Podstawą jonoforezy jest minimalna wiedza na temat chemii, ponieważ należy wiedzieć, czy wprowadzane jony będą anionami czy kationami.
Czas Trwania i Częstotliwość Zabiegów
Czas trwania jonoforezy waha się w granicach od 10 do 30 minut, zwykle jest to 15-20 minut. To, ile czasu zajmuje zabieg jonoforezy, jest ciężkie do określenia. Nie zawsze jest on taki sam. wrażliwości osobniczej na prąd średnio: ok. Zabiegi wykonuje się codziennie lub co drugi dzień. Codziennie lub co drugi dzień. Co jaki czas przeprowadzane są zabiegi?
Zwykle wykorzystuje się dawki słabe, od 0,01 do 0,1 mA/cm2 powierzchni elektrody, ponieważ taka dawka wystarczy do wprowadzenia leku. Ważne jest, aby nie sugerować się ogólnie ustalonymi zakresami dawki jeśli chodzi o okolice wrażliwe na działanie prądu stałego.
Jednorazowy zabieg jonoforezy nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Konieczna jest seria terapeutyczna, na którą składa się 10-20 zabiegów, przeprowadzanych co drugi dzień lub codziennie. Każdy zabieg trwa od 15 do 30 minut. Częstotliwość i czas trwania zabiegu zależy od potrzeb pacjenta i jest ustalany ze specjalistą.
Przeczytaj także: Wszystko o prostownicy z laserową jonizacją
Wskazania do Wykonania Jonoforezy
Wskazania do wykonania jonoforezy są bardzo rozległe i uzależnione od stosowanego roztworu leczniczego. Jonoforeza znajduje zastosowanie w stomatologii, dermatologii, otolaryngologii i szeroko rozumianym leczeniu bólu różnego pochodzenia.
Jonoforeza to zabieg o szerokim zastosowaniu. Wykorzystywany jest w przypadku m.in.:
- zapaleń stawów lub innych zwyrodnień narządu ruchu,
- odczuwania wzmożonego napięcia i przykurczy,
- bólu głowy,
- zaburzeń naczynioruchowych,
- rwy kulszowej.
Pomaga w nerwobólach, bólach pourazowych stawów i mięśni, bólach reumatycznych. Ponadto usprawnia proces gojenia ran, zmniejsza blizny, wspomaga zrost kostny. Zabieg znajduje zastosowanie w zwalczaniu nadmiernej potliwości oraz w kosmetyce, do poprawy kondycji skóry.
Poniżej znajdują się przykładowe schorzenia w odniesieniu do wybranego leku:
- Jonoforeza borowinowa: choroby reumatyczne, choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa, zmiany pourazowe, bóle stawów.
- Jonoforeza wapniowa: dolegliwości po urazach, odczulanie, stany zapalne.
Przeciwwskazania do Jonoforezy
Przeciwwskazania do jonoforezy pokrywają się z przeciwwskazaniami do stosowania zabiegów z zakresu elektrolecznictwa. Jonoforeza jest przeciwwskazana również w przypadku uczuleń lub nadwrażliwości na składnik roztworu leczniczego. Należy pamiętać, że wybrany lek może wprawdzie wpływać korzystnie na podstawową jednostkę chorobową pacjenta, jednak może szkodzić na inną.
Choć jonoforeza jest zabiegiem bezpiecznym, musimy mieć świadomość istniejących przeciwwskazań do jej wykonywania. Z zabiegu jonoforezy nie może skorzystać każdy.
Przeciwwskazaniami są m.in.:
- powiększone węzły chłonne,
- przerwanie ciągłości skóry,
- owrzodzenia,
- wykwity skórne,
- niewydolność krążeniowo-oddechowa,
- rozrusznik serca,
- zakrzepowe zapalenie żył,
- zaburzenia rytmu serca,
- metalowe implanty,
- skaza krwotoczna,
- zatorowość,
- pompy infuzyjne,
- osobnicza nadwrażliwość na prąd,
- astma oskrzelowa,
- epilepsja,
- nowotwory (zarówno istniejące, jak i przebyte),
- ciąża.
Zabiegu jonoforezy nie wykonuje się u osób stosujących leki wchodzące w interakcję z wprowadzaną substancją oraz u kobiet w ciąży.
Jakie Leki Stosuje Się Podczas Jonoforezy?
Do zabiegu używa się wyłącznie związków, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej, czyli kwasów, zasad i soli. Lek powinien być przygotowany w formie wodnego roztworu lub żelu. Do zabiegu wykorzystuje się następujące leki:
- chlorowodorek lidokainy - o działaniu przeciwbólowym i miejscowo znieczulającym, mający zastosowanie m.in. w stomatologii;
- chlorek wapnia (1-2%) - o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i uszczelniającym na naczynia krwionośne, dlatego znajduje zastosowanie w leczeniu następujących chorób: osteoporoza, utrudniony zrost kostny, obrzęki, zespół Sudecka;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne - naproksen, ketoprofen, diklofenak, etofenamat - stosowane w miejscowym leczeniu stanów zapalnych stawów wywołanych przez choroby reumatyczne, jak również w stanach przeciążeniowych, np. stawów skroniowo-żuchwowych wywołanych zaciskaniem zębów. Jonoforeza z wykorzystaniem leków z grupy NLPZ może być również pomocna w leczeniu nadwrażliwości zębiny;
- jodek potasu (1-2%) i chlorek sodu (2%) - stosowane w leczeniu chorób skóry i naskórka oraz w celu zmiękczenia blizn.
Możliwe Skutki Uboczne
Do najczęstszych możliwych skutków ubocznych zalicza się pieczenie, zaczerwienie i podrażnienie skóry w miejscu, w którym były umieszczone elektrody. Podanie prądu o zbyt dużym natężeniu może doprowadzić do poparzenia tkanek, dlatego zabieg ten musi być wykonywany przez wykwalifikowany personel medyczny, który jest w stanie wyliczyć maksymalne bezpieczne natężenie dla danej okolicy.
Podsumowanie
Jonoforeza jest bezpiecznym i bezbolesnym zabiegiem leczniczym o szerokim zastosowaniu, jednak jak każdy zabieg fizykoterapeutyczny, niesie za sobą możliwość powikłań i działań niepożądanych, więc musi być wykonywana w gabinecie przed wykwalifikowany personel medyczny.
tags: #jonizacja #jak #wykonać #lek
