Jak wilgotność i temperatura wpływają na samopoczucie i zdrowie?

Szczegóły: Opublikowano: 08. December 2025

Warunki biometeorologiczne, czyli wpływ pogody na nasze zdrowie, to temat, który dotyka wielu aspektów naszego życia. Zmiany pogody mogą wpływać na nasze samopoczucie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Warto zrozumieć, jak poszczególne czynniki atmosferyczne, takie jak wilgotność i temperatura, oddziałują na nasz organizm.

Meteopatia - zaburzenie związane ze zmianami pogody

Meteopatia to zaburzenie fizyczne spowodowane zmianami pogody lub warunków pogodowych. Jest to dosyć powszechny problem, ale nie klasyfikuje się jej jako jednostki chorobowej. Wynika to z braku odpowiednich badań jednoznacznie potwierdzających związek pogody z samopoczuciem.

Na problemy wywołane przez zmiany pogody często uskarżają się osoby z chorobami takimi jak zapalenie stawów lub urazy kończyn, które twierdzą, że odczuwają ból, szczególnie przy zmianach ciśnienia atmosferycznego, wilgotności lub innych zjawisk pogodowych. Część badaczy jest jednak zdania, że dolegliwości te są w dużej mierze lub całkowicie spowodowane błędami percepcyjnymi, takimi jak błąd potwierdzenia.

Kto jest meteopatą?

Meteopata to człowiek, którego organizm intensywniej reaguje na zmiany elementów pogody, np. szybki spadek/wzrost ciśnienia atmosferycznego, wysoką lub niską temperaturę powietrza. Szczególnie nasiloną podatnością cechują się meteopaci, czyli osoby wrażliwe na zjawiska atmosferyczne. Niestety bywa tak, że meteopaci są uznawani przez społeczeństwo za osoby z urojeniami lub za hipochondryków, co jest bardzo krzywdzące. Meteopata odczuwa zmiany pogody poprzez realne dolegliwości.

U wielu osób nadwrażliwych na pogodę pomimo dokładnych badań nie udaje się odnaleźć somatycznych czy psychicznych przyczyn choroby. Przyjmuje się wtedy, że przyczyną choroby jest nadwrażliwość wegetatywnego układu nerwowego połączona z podwyższoną wrażliwością psychiczną.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Jakie czynniki atmosferyczne na nas wpływają?

Każdy klimat, który cechuje się trudnymi warunkami jest niekorzystny dla meteopaty. Przyjmuje się, że najbardziej sprzyjające warunki dla człowieka wrażliwego na czynniki pogodowe panują w niezbyt wysokich górach (ok. Zwykle meteopaci z wyprzedzeniem odczuwają nadchodzące pogorszenie aury. Tłumaczy się to oddziaływaniem długich fal elektromagnetycznych zwiastujących załamanie pogody. U meteopatów pojawia się znużenie, nerwowość, rozdrażnienie, obniżenie sprawności umysłowej i zdolności do reakcji.

Wilgotność powietrza

Człowiek najlepiej czuje się, gdy względna wilgotność powietrza wynosi 40-60%. Przy zbyt dużej wilgotności dochodzi do silnego obciążenia układu sercowo-naczyniowego, z kolei za suche powietrze może podrażniać błony śluzowe dróg oddechowych i wysuszać skórę.

Ciśnienie powietrza

Duże znaczenie dla organizmu ma również ciśnienie atmosferyczne. Spadek ciśnienia powoduje zmniejszone wchłanianie tlenu przez organizm, dlatego np. u himalaistów tak ważne jest przygotowanie do przebywania na znacznych wysokościach.

Ciśnienie powietrza zmienia się wraz z pogodą, a niże i wyże atmosferyczne znacząco wpływają na samopoczucie meteopatów. Wynika to częściowo z wspomnianego już zjawiska zmniejszenia lub zwiększenia wchłaniania tlenu w zależności od wysokości ciśnienia, a także od nacisku wywieranego przez ciśnienie atmosferyczne na naczynia krwionośne skóry, co odbija się na systemie sercowo-naczyniowym.

Nawet niewielki, lecz nagły skok ciśnienia atmosferycznego przekłada się na złe samopoczucie meteopaty i obciąża serce oraz naczynia krwionośne, a także zwiększa ryzyko wystąpienia migreny.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Temperatura powietrza

Podobnie układ sercowo-naczyniowy ulega obciążeniu w czasie upałów. Wysoka temperatura, często połączona ze znaczną wilgotnością powietrza powoduje dyskomfort u meteopatów, którzy silniej odczuwają dolegliwości ze strony układu krążenia. Niektóre osoby skarżą się na zawroty głowy, duszności i pogorszenie samopoczucia.

Wyż czy niż?

Wielu meteopatów dobrze czuje się, gdy pojawia się stabilny wyż. W naszej szerokości geograficznej stabilny wyż przynosi stałe, wysokie ciśnienie i zmniejszoną wilgotność powietrza oraz bezchmurne niebo. Jest to zjawisko korzystne także dla osób z reumatyzmem, które źle znoszą wilgotne zimno, ale już niska temperatura z towarzyszącą małą wilgotnością sprawia, że chorzy czują zmniejszenie dolegliwości.

Z kolei niepogodę niżową odczuwają nawet osoby, które nie są meteopatami. Pojawia się ociężałość, wyczerpanie, rozdrażnienie i przygnębienie. Jest to efekt niskiego ciśnienia, które przekłada się na zaburzenia regulacji krążenia krwi. Niepogoda niżowa sprzyja także powstawaniu kolek narządów układu pokarmowego. Uważa się, że przyczyną tych dolegliwości są zakłócenia w pracy wątroby, które polegają na zmniejszeniu komórkowej przemiany materii nawet o 42%.

W czasie bezwietrznej pogody powietrze jest nieruchome, a wilgotność duża. Latem pojawia się upał i zaduch, a zimą chłód i mgły. To idealne warunki do powstania zanieczyszczeń powietrza, smogu i koncentracji alergenów, co przekłada się na pojawienie się dolegliwości oddechowych u meteopatów. Mogą pojawić się także wzmożone odczyny alergiczne, zaburzenia krzepnięcia krwi, nerwowość, rozdrażnienie i zaburzenia snu.

Z kolei w czasie silnych wiatrów np. halnego, niektóre osoby odczuwają pogorszenie stanu zdrowia.

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Jak warunki biometeorologiczne wpływają na nasz organizm?

Istnieje wiele chorób i objawów, które są spowodowane lub nasilane przez określone rodzaje pogody. Oto niektóre z bardziej oczywistych dolegliwości wywołanych przez warunki biometeorologiczne:

Warunki biometeorologiczne a przeziębienie i grypa: W czasie zimniejszych pór roku lub gdy pogoda gwałtownie się zmienia, wiele osób boryka się z przeziębieniem. Wynika to z gwałtownych wahań temperatur osłabiających układ odpornościowy. Osłabiony układ odpornościowy jest z kolei łatwym celem dla wirusów. Zmiany ciśnienia są również odczuwane w zatokach.
Warunki biometeorologiczne a astma i alergie: Zmieniające się pory roku, zanieczyszczenie powietrza i pewne warunki pogodowe (tj. upał, ekstremalne zimno, mgła) mogą zaostrzyć astmę i inne alergie.
Warunki biometeorologiczne a bóle głowy: Ciśnienie atmosferyczne wywołuje bóle głowy i migreny, chociaż dokładny powód jest niejasny. Być może ma to związek z ciśnieniem w mózgu lub sposobie, w jaki mózg blokuje ból. Pory roku mogą również wpływać na bóle głowy, ponieważ dłuższa ekspozycja na jasne światło, a u alergików narażenie na pyłki może wywoływać migreny i bóle głowy.
Warunki biometeorologiczne a zmiany poziomu cukru we krwi a cukrzyca: Podczas frontów atmosferycznych, które są związane z niskim ciśnieniem atmosferycznym, wzrasta lepkość lub gęstość krwi. Może to oznaczać, że diabetycy mogą mieć więcej problemów z kontrolowaniem poziomu cukru we krwi podczas przejścia zimnego frontu.
Warunki biometeorologiczne a choroby płuc: Gorąca, wilgotna pogoda i zanieczyszczenie powietrza (które może się pogorszyć podczas upałów) mogą utrudniać oddychanie, szczególnie u osób z istniejącymi wcześniej chorobami płuc, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc.
Warunki biometeorologiczne a stres cieplny: Ekstremalne upały mogą powodować stres cieplny. To wtedy środki organizmu do kontrolowania jego wewnętrznej temperatury zaczynają zawodzić i mogą być śmiertelne. Organizm nie może pozbyć się nadmiaru ciepła. Kiedy tak się dzieje, wzrasta temperatura wnętrza ciała i wzrasta tętno. Ponieważ ciało nadal gromadzi ciepło, człowiek zaczyna tracić koncentrację, może stać się drażliwy lub chora i często traci ochotę na przyjmowanie płynów. Jeśli taka osoba się nie schłodzi, może dojść do omdlenia, a w skrajnych przypadkach, nawet śmierci.

Warunki biometeorologiczne - wpływ na stan psychiczny

Na zdrowie psychiczne wpływa wiele czynników, w tym pogoda.

Badacze zauważyli również pośrednie konsekwencje ekstremalnych warunków pogodowych i zmian klimatycznych. Dzieci i osoby z wcześniejszymi schorzeniami psychicznymi mogą być bardziej zagrożone po otrzymaniu wiadomości o zmianach klimatu lub katastrofach.

Warto w tym miejscu wspomnieć o tzw. depresji sezonowej czy też chorobie afektywnej sezonowej (ang. SAD - seasonal affective disorder). To forma depresji, która zwykle zaczyna się, gdy zaczyna się sezon jesienny i słabnie światło. Stan ulega pogorszeniu zimą i pojawia się ponownie o tej samej porze roku. Jednak na SAD nie mają wpływu niskie temperatury, a jedynie brak światła słonecznego i skracające się dni.

Jak w jaki sposób pogoda oddziałuje na organizm?

Wegetatywny układ nerwowy pracuje niezależnie od naszej woli. Steruje on m.in. krążeniem krwi, trawieniem, biciem serca czy metabolizmem. Różne czynniki pogodowe mogą wpływać pozytywnie lub negatywnie na pracę wegetatywnego układu nerwowego. W czasie pięknej pogody czujemy się lepiej - wegetatywny układ nerwowy jest zharmonizowany. I odwrotnie, przy załamaniu pogody następuje obciążenie naszego układu nerwowego.

Układami, które reagują na zmianę pogody są:

Układ krążenia: reakcje wywoływane są przez zmiany ciśnienia atmosferycznego, warunki temperaturowe i wilgotność powietrza. Objawy to zakłócenia regulacji ciśnienia krwi, zawroty głowy, zaburzenia czucia w kończynach, zwiększone ryzyko udaru, zatoru i zawału;
Układ wydzielania wewnętrznego: przypuszcza się, że pogoda oddziałuje na wydzielanie hormonów pośrednio przez wpływ na wegetatywny układ nerwowy. Obserwuje się również wpływ warunków atmosferycznych na neurohormony, co może tłumaczyć stany depresyjne i zaburzenia snu u meteopatów;
Mięśnie: zmiany napięcia mięśni mogą prowadzić do skurczów i kolek;
Układ odpornościowy: wzrost podatności na infekcje lub nasilenie reakcji alergicznych;
Układ pokarmowy: dolegliwości żołądkowo-jelitowe, a czasem niesprawność trzustki (szczególnie niebezpieczne u cukrzyków);
Mózg: obniżenie sprawności umysłowej i zdolność do reakcji, stany depresyjne.

Najczęstsze objawy meteopatii

Silne wyczerpanie i zmęczenie, które na ogół same przemijają. Nie zaleca się stosowania środków pobudzających, które dodatkowo dysharmonizują wegetatywny układ nerwowy. Polecane są ćwiczenia odprężające i relaks;
Osłabienie sprawności: ogólne osłabienie sprawności fizycznej i intelektualnej jest konsekwencją pobudzenia nerwowego, zaburzeń snu, wyczerpania i zmęczenia,. Również zalecane są ćwiczenia odprężające i relaks, a także (w miarę możliwości) unikanie przemęczenia;
Kłopoty z pamięcią i koncentracją, wydłużenie czasu reakcji;
Nerwowość, nadwrażliwość, niepokój: warto zauważyć, że nerwowość wzmaga objawy meteopatii. Można zastosować techniki relaksacyjne lub zażyć środki uspokajające i ułatwiające zasypianie zawierające wyciągi ziołowe (na bazie np. korzenia kozłka lekarskiego, liścia melisy, szyszek chmielu, ziela męczennicy). W cięższych przypadkach warto udać się na konsultacje do psychologa, który poprzez terapię pomoże ograniczyć lęki i nerwowość;
Bóle stawów i głowy, migrena: głównie u osób cierpiących na reumatyzm i migrenowe bóle głowy. Pomocne mogą się okazać preparaty przeciwbólowe na receptę (stosowane z przepisu lekarza) lub też dostępne bez recepty o działaniu przeciwbólowym i/lub przeciwzapalnym (np. ibuprofen, paracetamol, metamizol, naproksen). Przy bólach głowy wskazane są także masaże i ciepłe okłady, np. z borowiny;
Bóle blizn, bóle fantomowe: zmiany pogody wywołują bolesność w miejscach dawnych urazów, od niewielkich uszkodzeń skóry, po miejsca złamania kości. Może także dochodzić do odczuwania swędzenia bądź bólu we wcześniej amputowanej kończynie;
Dolegliwości sercowo-naczyniowe: wahania ciśnienia tętniczego krwi, objawy sercowe (ucisk, ból w okolicach serca), zawroty głowy, duszności. W przypadku częstego i znacznego nasilenia tych dolegliwości należy skonsultować się z lekarzem;
Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: kolki, wzdęcia, biegunki bądź zaparcia, zgaga, brak apetytu. Pomocne mogą okazać się preparaty celowane w daną dolegliwość: kapsułki na wzdęcia, ziołowe tabletki i herbatki wspomagające trawienie (na bazie np. mięty, kopru włoskiego, ostropestu plamistego, rumianku), środki zobojętniające sok żołądkowy i hamujące jego wydzielanie.
Reakcje alergiczne: wysypki, katar sienny, kaszel, ataki astmy. Oprócz stosowania oczyszczaczy powietrza można posiłkować się preparatami przeciwalergicznymi o działaniu ogólnym (np. loratadyna, cetyryzyna, desloratadyna, feksofenadyna) lub miejscowym w formie żelu lub kremu (dimetinden, hydrokortyzon).

Jak radzić sobie z meteopatią?

Po wykluczeniu wpływu innych jednostek chorobowych na samopoczucie, trzeba skupić się na łagodzeniu objawów meteopatii. Samej przyczyny choroby nie da się wyeliminować, gdyż jest ona ściśle związana z osobowością. Warto też zadbać o higieniczny, zdrowy styl życia, aby jak najlepiej przystosować organizm do walki z pojawiającymi się dolegliwościami i zmniejszyć wrażliwość na pogodę.

Nie ma uniwersalnego lekarstwa, ale istnieją sprawdzone sposoby na meteopatię:

aktywność fizyczna - regularny ruch poprawia krążenie i stabilizuje nastrój,
zdrowy styl życia - dieta bogata w magnez, odpowiednia ilość snu i nawadnianie,
suplementy diety - zwłaszcza witaminy D w okresie jesienno-zimowym,
terapia światłem - stosowana w leczeniu meteopatii i depresji sezonowej
tworzenie własnych mikro strategii radzenia sobie - krótkie przerwy, ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne stosowane w ciągu dnia by poczuć się lepie
akceptacja i obserwacja - świadomość, że zmiana samopoczucia jest wynikiem pogody a nie np. problemów ze zdrowiem może pomóc szukać wspierających rozwiązań,
psychoterapia - pomoc w nauce radzenia sobie z objawami oraz wzmocnieniu odporności psychicznej

Psychoterapia - wsparcie dla osób wrażliwych na pogodę

Terapeuta może pomóc odróżnić objawy związane ze zmianami atmosferycznymi od tych, które wynikają z innych trudności. Psychoterapia online jest dziś równie pomocna jak terapia stacjonarna i jeśli obawiamy się, że może być mniej skuteczna, to mamy dobrą wiadomość: badania pokazują, że nie musi tak być. To na pewno wspierające szczególnie dla osób, które zmiany pogody odczuwają silniej i mogą czuć się zniechęcone do wyjścia z domu gdy za oknem szarość i plucha.

Jakimi tematami możesz zająć się w terapii w takiej sytuacji?

regulacją rytmu dobowego i higieną snu,
strategiami radzenia sobie z obniżonym nastrojem i wypracowywaniem własnych,
rozpoznawaniem i akceptacją swojej wrażliwości na zmiany pogody,
redukcją stresu i niepokoju związanego z warunkami pogodowymi (i nie tylko).

Psychoterapia nie eliminuje gwałtownych zmian pogody, ale pomaga lepiej zrozumieć, jak pogoda wpływa na człowieka, a także jak pogoda wpływa na nastrój. Takie zrozumienie połączone z emocjonalnym i psychologicznym wsparciem mogą skutecznie wspierać w tym, by zmiany pogody miały na nas mniejszy wpływ.

tags: #humory #wpływ #wilgotności #i #temperatury