Czynniki Wpływające na Wilgotność i Skład Lipidów Skóry

Szczegóły: Opublikowano: 18. October 2025

Skóra jest największym organem człowieka, zajmującym powierzchnię ok. 1,5-2 m². Jej masa wraz z tkanką podskórną wynosi przeciętnie 18-20 kg (świeżej tkanki), w tym na naskórek przypada ok. 0,5 kg, a na skórę właściwą ok. 3,5 kg. Grubość skóry waha się od 0,5 do 4 mm, przy czym najbardziej zmienna jest grubość warstwy rogowej naskórka, która zależy przede wszystkim od okolicy ciała, ekspozycji na promienie ultrafioletowe i urazy. O wyglądzie skóry decyduje ogólny stan zdrowia, wiek, płeć, sposób życia oraz szeroko pojęte warunki zewnętrzne.

Skóra pełni funkcje tarczy ochronnej organizmu przed środowiskiem zewnętrznym. To trudne zadanie, dlatego naskórek osłania niewidoczna gołym okiem bariera hydrolipidowa, która utrudnia czynnikom zewnętrznym niszczenie głębszych warstw skóry. Czasem jednak niekorzystne warunki wpływają na uszkodzenie bariery ochronnej, co może objawiać się przeróżnymi problemami.

Czym Jest Bariera Hydrolipidowa Skóry?

Bariera hydrolipidowa (inaczej: płaszcz hydrolipidowy) to najbardziej zewnętrzna warstwa naskórka zbudowana z wody (hydro) oraz tłuszczów (lipidów). To swoista mieszanka sebum (łoju skórnego) i potu, w której zawartość tłuszczów stanowi około 90% oraz wody - 10%.

Sebum to tłusta substancja, która składa się z:

Resztek NMF (naturalny czynnik nawilżający skóry)
Ceramidów (≈38%)
Trójglicerydów (≈11%)
Wosków (≈18%)
Skwalanu
Wolnych kwasów tłuszczowych (≈11%)
Estrów cholesterolu (≈10%)
Cholesterolu (≈12%)

Część wodną stanowi pot, który w 98% składa się z wody. W składzie bariery hydrolipidowej występują także w małych ilościach chlorek sodu, kwas mlekowy, mocznik i związki mineralne.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Funkcje Bariery Hydrolipidowej

Bariera hydrolipidowa pełni funkcje ochronne, gdyż stanowi swoisty mur obronny skóry. Chroni ją przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych (np. promieniowania UV, mrozu, smogu czy wiatru) oraz patogennymi mikroorganizmami. Jest także warstwą okluzyjną, która zapobiega utracie wody z naskórka.

Wilgoć jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania skóry, a szczególnie keratynocytów, które są kluczowe, jeśli chodzi o powstawanie przebarwień czy zmian naczyniowych. Jeśli bariera hydrolipidowa działa prawidłowo, to martwe komórki naskórka złuszczają się naturalnym rytmem, co zapewnia jej zdrowy wygląd - bez widocznych zmarszczek, przebarwień, rumienia, zaskórników czy nadmiernego przetłuszczania się. Ograniczenie transepidermalnej ucieczce wody pomaga utrzymać także odpowiednie nawilżenie, co zapewnia odpowiednią gładkość i elastyczność skóry.

Ze względu na to, że bariera hydrolipidowa ogranicza przenikanie do wnętrza organizmu niekorzystnych mikroorganizmów, pełni ona istotną rolę w rozwoju różnego rodzaju dermatoz. Najnowsze badania udowadniają, że naruszenie bariery hydrolipidowej może powodować m.in. pogorszenie AZS (atopowego zapalenia skóry), ŁZS (łojotokowego zapalenia skóry) czy trądziku.

Czynniki Uszkadzające Warstwę Ochronną Naskórka

Jest wiele czynników, które mogą uszkodzić barierę hydrolipidową. Możemy podzielić je na zewnętrzne i wewnętrzne.

Zewnętrzne Czynniki

Do zewnętrznych czynników, które mogą zaszkodzić powierzchniowej warstwie naskórka, zaliczamy m.in.:

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Niekorzystne warunki atmosferyczne, takie jak: niskie temperatury, mróz, nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV, gorące lub suche powietrze.
Urazy mechaniczne płaszcza hydrolipidowego, spowodowane np. podczas usuwania niechcianego owłosienia lub wywołane przez silne pocieranie skóry.
Agresywna pielęgnacja, która zaburza naturalne właściwości nawilżające skóry, np. mycie twarzy mydłem lub długotrwałe stosowanie peelingów złuszczających.

Wewnętrzne Czynniki

Musisz jednak pamiętać, że nie zawsze uszkodzony płaszcz hydrolipidowy jest wynikiem działań zewnętrznych. Czasem problem może wynikać z wewnętrznych zaburzeń organizmu. Uszkodzenia płaszcza hydrolipidowego może wywołać np.:

Nieodpowiednia dieta uboga w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, która będzie negatywnie wpływać na gruczoły łojowe, lub pozbawiona składników budujących białka strukturalne.
Nadmierny wysiłek fizyczny, który powoduje wzrost pH skóry, co przyczynia się do zaburzenia pracy bariery hydrolipidowej.
Niektóre leki, które wpływają na zmianę struktury lipidów w skórze.
Choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, która wpływa na zmieniony skład płaszcza hydrolipidowego, powodując m.in. suchość skóry.

Objawy Uszkodzonej Bariery Hydrolipidowej

Uszkodzona bariera hydrolipidowa skóry może dawać różne objawy, takie jak:

Suchość skóry
Nadreaktywność
Nadprodukcja sebum
Zmiany skórne o charakterze zapalnym
Podrażnienie i zaczerwienienie
Uczucie dyskomfortu wywołane przez uczucie swędzenia i/lub uczucie ściągnięcia skóry

Wpływ Zaburzonej Bariery Hydrolipidowej na Skórę

Zaburzona Bariera Hydrolipidowa a Trądzik

Niewłaściwa pielęgnacja u osób z trądzikiem bardzo często powoduje uszkodzenia bariery hydrolipidowej. Osoby z tendencją do niedoskonałości nadmierne złuszczają i przesuszają skórę twarzy, co prowadzi do tego, że woda i wolne kwasy tłuszczowe w warstwie rogowej naskórka zaczynają z niej „uciekać”. Uszkodzenia na powierzchni skóry objawiają się wówczas w postaci zmian trądzikowych. W takim przypadku odbudowa warstwy hydrolipidowej przyczyni się do zmniejszenia niedoskonałości i zniwelowania stanów zapalnych.

Zaburzona Bariera Hydrolipidowa a Zmarszczki

Płaszcz lipidowy chroni głębsze warstwy skóry przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, więc jeśli jest on uszkodzony, to będzie to sprzyjać szybszym procesom starzenia. Jeśli zauważasz nagłe pogłębienie zmarszczek, sięgnij po kosmetyki do pielęgnacji skóry suchej zawierające w składzie ceramidy, mocznik i inne składniki aktywne naturalnie występujące w płaszczu hydrolipidowym.

Odbudowa Bariery Hydrolipidowej Skóry

Przede wszystkim musisz wyeliminować czynniki, które będą powodować uszkodzenia bariery hydrolipidowej. Należą do nich:

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Mycie skóry gorącą wodą, mydłem o zasadowym pH lub silnymi detergentami (SLESy, SLSy i ich pochodne)
Produkty silnie odtłuszczające, np. toniki z alkoholem wysoko w składzie INCI
Mechaniczne złuszczanie - szorstkie gąbki i szczotki do oczyszczania są jak peeling dla skóry
Zbyt częste stosowanie peelingów
Stosowanie wysoko stężonych mocnych kwasów czy retinolu
Długa ekspozycja skóry na słońce lub niskie temperatury bez odpowiedniego zabezpieczenia
Unikanie tłuszczy w diecie oraz picie małej ilości wody

Resztą pomogą Ci się zająć dobre kosmetyki do odbudowy bariery hydrolipidowej.

Ile Trwa Odbudowa Bariery Hydrolipidowej Skóry?

Jest to kwestia bardzo indywidualna i zależy od skali jej uszkodzenia. Powinno Ci się udać odbudować barierę hydrolipidową w około 28 dni - cykl złuszczania naskórka - jednak czasem okres ten może nie być wystarczający.

Kosmetyki do Odbudowy Bariery Hydrolipidowej Skóry

Do kuracji lipidowej nie wystarczą jedynie preparaty o działaniu nawilżającym. Najlepiej do tego celu sprawdzą się kosmetyki, których skład jest bogaty w odpowiednie substancje tłuszczowe, odżywcze, ochronne oraz witaminy. Uszkodzoną barierę hydrolipidową najszybciej pomogą Ci naprawić kosmetyki, które w swoim składzie mają takie substancje odżywcze jak:

Ceramidy
Cholesterol
Oleje roślinne
Nienasycone kwasy tłuszczowe
Fosfolipidy
Woski
Kwas PCA
Aminokwasy

Odbudowa Bariery Hydrolipidowej Krok po Kroku

Wiemy, że samodzielne odbudowanie bariery hydrolipidowej może być ciężkim zadaniem, dlatego poniżej przedstawiamy Ci gotowy plan do codziennej pielęgnacji, który wesprze regenerację skóry i zadba o odbudowę płaszcza hydrolipidowego.

Delikatne Oczyszczanie

Postaw na delikatne środki myjące, które nie tylko usuną zanieczyszczenia, ale też pozostawią na skórze delikatną warstwę ochronną. Pamiętaj, że skórę myjemy rano i wieczorem.

Nawilżający Tonik o Fizjologicznym pH

Tonik do twarzy o fizjologicznym pH przywróci skórze odpowiedni odczyn i usprawni pracę warstwy hydrolipidowej. Tonizacja przygotowuje skórę do absorbcji składników aktywnych z nakładanych następnie kosmetyków. W przypadku odbudowy bariery hydrolipidowej jest to szczególnie ważne.

Serum Odbudowujące Barierę Hydrolipidową Skóry

W zależności od etapu, na którym jest Twoja cera, wybierz serum kojące, odbudowujące, regenerujące lub nawilżające. Jeżeli bariera lipidowa jest bardzo zniszczona, a Ty na co dzień doświadczasz ściągnięcia, suchości, zaczerwienienia i podrażnienia to zacznij od używania serum kojącego. Jeżeli odczuwasz lekkie odwodnienie, Twoja skóra nie jest zaczerwieniona i nadwrażliwa lub po prostu chcesz dbać o zdrowie swojej bariery ochronnej, to możesz zacząć od używania serum kolagenowego.

Krem Odbudowujący Barierę Hydrolipidową

Stosowanie odpowiedniego kremu dopasowanego do potrzeb naszej skóry jest niezbędnym krokiem w procesie odbudowy bariery hydrolipidowej, ponieważ ma on na celu nie tylko uzupełnić lipidy i ceramidy, ale przede wszystkim stworzyć okluzję przed czynnikami zewnętrznymi i zatrzymać w naskórku substancje dostarczone przy wcześniejszych etapach pielęgnacji. Proponujemy kremy odbudowujące barierę hydrolipidową o lekkiej konsystencji dla skóry bardziej normalnej, mieszanej i przetłuszczającej się, lub krem regenerujący do skóry odwodnionej i dojrzałej, lub bogaty odżywczy krem wzmacniający płaszcz lipidowy skóry.

Krem z Filtrem SPF - Ochrona Bariery Hydrolipidowej Skóry

Stosowanie kremu z filtrem to must have, jeśli chcemy dbać o prawidłowe funkcjonowanie naszej skóry. Nakładaj krem z filtrem za każdym razem jak wychodzisz na dwór niezależnie czy jest lato czy zima, czy jest słonecznie czy pochmurnie. Wybierajmy filtry, które chronią nie tylko przed promieniowaniem UVB, odpowiadającym za oparzenia słoneczne, ale przede wszystkim promieniowanie UVA, które przyczynia się do szybkiego starzenia naszej skóry oraz rozpadu włókien kolagenowych, co prowadzi do uszkodzenia bariery hydrolipidowej.

Delikatne Złuszczanie Naskórka

Odpowiednie złuszczanie zrogowaciałych komórek naskórka jest niezwykle istotne, jeżeli chcemy, aby specjalistyczne serum, krem czy maska działały. Delikatny peeling z owocowymi kwasami pomoże utrzymać prawidłowy balans wodno-lipidowy. Wykonaj peeling minimum 1 raz w tygodniu, natomiast nie więcej niż 3 razy w tygodniu. Jeżeli dopiero zaczynasz stosowanie kwasów w domu, a Twoja skóra jest podrażniona, wybierz delikatny peeling złuszczający do skóry wrażliwej. Jeżeli Twoja skóra jest przyzwyczajona do kwasów to możesz używać trochę mocniejszy peeling złuszczający, który zawiera kwasy owocowe. Możesz używać tonik złuszczający do normalnej i dojrzałej cery lub bardzo delikatnie złuszczający tonik z kwasem laktobionowym do skóry wrażliwej, podrażnionej i naczyniowej.

Dbając o zdrowie bariery hydrolipidowej, nie tylko utrzymujemy skórę w doskonałej kondycji, ale również zatrzymujemy młodość na dłużej oraz zapobiegamy wielu problemom skórnym. Warto pamiętać, że pielęgnacja skóry powinna być holistyczna, obejmującym nie tylko zewnętrzne środki, ale także zdrową dietę, nawodnienie, codzienne dostarczanie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT jak omega-3, -6, -9) i unikanie szkodliwych czynników. W ten sposób możemy cieszyć się zdrową, promienną skórą przez wiele lat.

Bariera hydrolipidowa to niezwykle złożona struktura w warstwie rogowej naskórka (stratum corneum), która pełni funkcję tarczy ochronnej naszej skóry. Składa się z dwóch kluczowych komponentów: części lipidowej (tłuszczowej) oraz części wodnej, które wspólnie tworzą emulsję typu woda w oleju.

Na stan bariery hydrolipidowej wpływa szereg czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Uszkodzenie bariery hydrolipidowej prowadzi do szeregu poważnych konsekwencji dla zdrowia skóry. Naruszenie integralności bariery skutkuje zwiększoną transepidermalną utratą wody (TEWL), co prowadzi do odwodnienia głębszych warstw skóry. To uruchamia kaskadę procesów zapalnych i może prowadzić do rozwoju lub zaostrzenia takich schorzeń jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy trądzik różowaty. Ponadto uszkodzona bariera staje się bardziej przepuszczalna dla alergenów i patogenów, co zwiększa ryzyko infekcji i reakcji alergicznych.

Diagnostyka problemów z barierą hydrolipidową opiera się na kilku kluczowych metodach badawczych. Najbardziej precyzyjną jest pomiar TEWL (transepidermalnej utraty wody) przy pomocy specjalistycznych urządzeń, takich jak tewametr.

Odbudowa i właściwa pielęgnacja bariery hydrolipidowej wymaga holistycznego podejścia. Kluczowe jest również utrzymanie odpowiedniego pH skóry poprzez stosowanie łagodnych środków myjących i toników o kwaśnym pH. W procesie regeneracji sprawdzają się produkty zawierające składniki biomimetyczne, takie jak pseudoceramidy czy sfingolipidy, które potrafią „wbudować się” w strukturę bariery hydrolipidowej. Szczególnie obiecujące wyniki uzyskano przy stosowaniu suplementów zawierających kwasy omega-3 i omega-6, witaminy D3, E oraz cynk. W przypadku atopowego zapalenia skóry i innych przewlekłych chorób związanych z dysfunkcją bariery, coraz częściej stosuje się również innowacyjne terapie biologiczne, ukierunkowane na regulację odpowiedzi immunologicznej skóry.

Bariera hydrolipidowa jest fundamentem zdrowej, dobrze nawilżonej skóry, pełniąc rolę pierwszej linii obrony przed szkodliwymi wpływami zewnętrznymi. Warto poświęcić czas i wysiłek na zrozumienie jej funkcji oraz na stosowanie odpowiednich produktów pielęgnacyjnych, które pomogą w jej wzmacnianiu i odbudowie. Pamiętaj, że zdrowa bariera hydrolipidowa to nie tylko gwarancja pięknej cery, ale także podstawa dla długotrwałego komfortu i ochrony. Nie lekceważ jej znaczenia i pozwól, aby Twoja skóra każdego dnia cieszyła się najlepszą możliwą opieką.

Skóra z naruszoną barierą hydrolipidową może być sucha, szorstka, podrażniona, czasami z wyraźnymi zaczerwienieniami i mikrouszkodzeniami. Poleca się kremy intensywnie nawilżające i regenerujące zawierające ceramidy, kwasy tłuszczowe (np. kwas linolowy), cholesterol, a także składniki łagodzące jak alantoina czy pantenol.

Tabela Składników i Ich Rola w Odbudowie Bariery Hydrolipidowej

Składnik	Rola
Ceramidy	Utrzymanie spójności komórek skóry, uszczelnianie bariery
Cholesterol	Stabilizacja struktury lipidów w skórze
Kwasy tłuszczowe	Wzmacnianie bariery ochronnej, nawilżanie
Kwas hialuronowy	Nawilżanie skóry, wiązanie wody
Alantoina, Pantenol	Łagodzenie podrażnień, regeneracja

tags: #czynniki #wpływające #na #wilgotność #i #skład