Czy Oczyszczalnia Drenażowa Jest Legalna? Przepisy i Wymagania

Szczegóły: Opublikowano: 09. December 2025

Planujesz inwestycję w system odprowadzania ścieków i zastanawiasz się nad przydomową oczyszczalnią ścieków? To coraz popularniejsza alternatywa dla tradycyjnego szamba czy (tam, gdzie to niemożliwe) podłączenia do sieci kanalizacyjnej, oferująca liczne korzyści, zarówno ekologiczne, jak i ekonomiczne. W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez najważniejsze przepisy oraz wymagane odległości, które musisz uwzględnić podczas planowania budowy przydomowej oczyszczalni ścieków.

Przydomowe Oczyszczalnie Ścieków - Definicja i Rodzaje

Zgodnie z definicją zawartą w Prawie budowlanym, przydomowa oczyszczalnia ścieków to “zespół urządzeń służących do oczyszczania ścieków bytowych z budynków mieszkalnych jednorodzinnych, spełniający wymagania określone w przepisach odrębnych”.

Wyróżniamy dwa główne rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków:

Biologiczne - wykorzystujące procesy tlenowe lub beztlenowe do rozkładu zanieczyszczeń organicznych. Składają się z osadnika wstępnego, komory napowietrzania i osadnika wtórnego.
Drenażowe - oczyszczające ścieki w złożu gruntowym, przez które przepływają. Wymagają większej powierzchni działki i odpowiednich warunków gruntowo-wodnych.

Niezależnie od typu, przydomowa oczyszczalnia ścieków działa na zasadzie trzystopniowego oczyszczania:

Mechanicznego - usuwania zawiesin i części stałych w osadniku wstępnym.
Chemicznego - strącania fosforu za pomocą koagulantów.
Biologicznego - rozkładu zanieczyszczeń organicznych przez mikroorganizmy w komorze napowietrzania lub złożu gruntowym.

Korzyści z Budowy Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Decyzja o budowie przydomowej oczyszczalni ścieków to krok, który przynosi liczne korzyści, szczególnie gdy porównamy ją z tradycyjnym szambem. Przede wszystkim, mówimy tu o znacznym obniżeniu kosztów eksploatacji w dłuższej perspektywie. Kolejnym argumentem jest wygoda. Nowoczesna oczyszczalnia działa w dużej mierze automatycznie, a jej obsługa jest minimalna. Wybierając takie rozwiązanie, realnie przyczyniasz się do ochrony środowiska naturalnego. Oczyszczone ścieki są bezpiecznie odprowadzane do gruntu (lub wód, po spełnieniu odpowiednich warunków), co jest znacznie lepszym rozwiązaniem niż gromadzenie surowych ścieków. Dzisiejsze przydomowe oczyszczalnie ścieków to zaawansowane technologicznie urządzenia - są bezpieczne, ciche i bardzo efektywne. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i dążenia do większej samowystarczalności, własna oczyszczalnia staje się naturalnym wyborem dla wielu inwestorów.

Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie

Formalności Związane z Budową Oczyszczalni

Zanim rozpoczniesz budowę przydomowej oczyszczalni ścieków, musisz dopełnić kilku formalności. To bardzo ważny etap, który zapewni legalność Twojej inwestycji i pozwoli uniknąć problemów w przyszłości.

✅ Zgłoszenie budowy - wymagane dla przydomowych oczyszczalni ścieków o przepustowości do 7,5 m³ (7500 litrów) na dobę. Procedurę zgłoszenia przeprowadza się w Starostwie Powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu, odpowiednim dla lokalizacji Twojej działki. Masz 21 dni na ewentualne wniesienie sprzeciwu przez urząd.

Aby skutecznie zgłosić budowę oczyszczalni, będziesz potrzebować kompletu dokumentów:

Wykonany przez projektanta z odpowiednimi uprawnieniami. Musi zawierać m.in. usytuowanie oczyszczalni na mapie, schemat technologiczny, opis techniczny.
Jeśli dla Twojego terenu obowiązuje MPZP, musisz uzyskać zaświadczenie o zgodności. Zwykle nie jest konieczna dla małych, przydomowych oczyszczalni, chyba że inwestycja znajduje się na terenie chronionym lub może znacząco oddziaływać na środowisko.
Zgłoszenie wodnoprawne będzie Ci potrzebne, jeśli planujesz wprowadzenie ścieków (oczyszczonych) do ziemi (np. poprzez drenaż rozsączający, studnię chłonną) w ilości nieprzekraczającej 5 m³ na dobę, a sam system rozsączający jest traktowany jako urządzenie wodne.
☑️ Planujesz odprowadzać oczyszczone ścieki bezpośrednio do wód powierzchniowych (np. ☑️ Do wniosku o pozwolenie wodnoprawne niezbędny jest operat wodnoprawny.

Pamiętaj! Zawsze przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac sprawdź aktualne lokalne przepisy, w tym zapisy Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Może on zawierać dodatkowe wymagania określone dla tego typu infrastruktury technicznej na Twojej działce lub nawet zakazywać budowy oczyszczalni na danym terenie (np. jeśli gmina planuje rozbudowę sieci kanalizacyjnej).

Zgodnie z Prawem budowlanym, budowa przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga zgłoszenia lub pozwolenia na budowę, w zależności od jej wydajności:

POŚ o wydajności do 7,5 m3 na dobę - wystarczy zgłoszenie budowy w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta.
POŚ o wydajności powyżej 7,5 m3 na dobę - konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę.

Zgłoszenie budowy POŚ powinno zawierać:

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
Mapę z rozmieszczeniem urządzeń oczyszczalni na działce.
Opis techniczny oczyszczalni, wraz z danymi o jej wydajności i sposobie odprowadzania ścieków.

Prawo wodne nakłada obowiązek uzyskania zgłoszenia wodnoprawnego dla przydomowych oczyszczalni ścieków o określonej przepustowości:

POŚ o przepustowości do 5 m3 na dobę - wymagane jest zgłoszenie wodnoprawne w Nadzorze Wodnym.
POŚ o przepustowości powyżej 5 m3 na dobę - konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego.

Zgłoszenie wodnoprawne powinno zawierać informacje o:

Ilości i jakości odprowadzanych ścieków.
Sposobie ich oczyszczania i odprowadzania do odbiornika.
Wpływie na stan wód powierzchniowych i podziemnych.

Przy planowaniu i eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków należy także uwzględnić:

Ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która zobowiązuje właścicieli nieruchomości do przyłączenia się do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub wyposażenia nieruchomości w zbiornik bezodpływowy albo przydomową oczyszczalnię ścieków.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, które określa dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń w ściekach odprowadzanych do wód lub do ziemi.

Formalności krok po kroku - jak zalegalizować przydomową oczyszczalnię ścieków?

Zgłoszenie budowy w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta (dla POŚ o wydajności do 7,5 m3 na dobę). Do zgłoszenia należy dołączyć:
- Oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
- Mapę z rozmieszczeniem urządzeń oczyszczalni na działce.
- Opis techniczny oczyszczalni, wraz z danymi o jej wydajności i sposobie odprowadzania ścieków.
Zgłoszenie wodnoprawne w Nadzorze Wodnym (dla POŚ o przepustowości do 5 m3 na dobę). Zgłoszenie powinno zawierać informacje o ilości i jakości odprowadzanych ścieków, sposobie ich oczyszczania i odprowadzania do odbiornika oraz wpływie na stan wód.
Uzyskanie pozwolenia na budowę (dla POŚ o wydajności powyżej 7,5 m3 na dobę) lub pozwolenia wodnoprawnego (dla POŚ o przepustowości powyżej 5 m3 na dobę), jeśli jest wymagane.
Montaż i odbiór przydomowej oczyszczalni ścieków przez uprawnionego instalatora.
Zgłoszenie zakończenia budowy do nadzoru budowlanego (dla POŚ wymagających pozwolenia na budowę).

Wymagania Techniczne i Lokalizacyjne

Wybór odpowiedniego miejsca dla Twojej przydomowej oczyszczalni ścieków to jedna z najważniejszych decyzji na etapie projektowania. Prawidłowe planowanie lokalizacji oczyszczalni jest niezwykle istotne nie tylko dla jej bezproblemowego i prawidłowego funkcjonowania, ale także dla zgodności z obowiązującymi przepisami oraz ochrony zdrowia i środowiska naturalnego. Musisz zwrócić uwagę na szereg minimalnych odległości, jakie należy zachować od różnych obiektów i granic na Twojej swojej działce oraz w jej sąsiedztwie.

Pierwszym kryterium jest zachowanie odpowiedniego dystansu od zewnętrznych granic Twojej posesji. Minimalna odległość przydomowej oczyszczalni ścieków (mierząc od zewnętrznej krawędzi zbiornika przydomowej oczyszczalni, np. Należy pamiętać, że te 2 m od granicy to absolutne minimum. Jeśli masz taką możliwość, warto zachować nieco większy dystans, co może być korzystne np.

Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?

Twoja przydomowa oczyszczalnia i system rozsączania nie mogą kolidować z istniejącą lub planowaną infrastrukturą techniczną.

☑️ kabli elektrycznych (np.

❗️ Należy również zwrócić uwagę na odległość od drzew i większych krzewów. Jeśli Twoja oczyszczalnia będzie odprowadzać oczyszczone ścieki do gruntu (np. poprzez drenaż rozsączający), musisz spełnić dodatkowe wymogi dotyczące miejsca odprowadzenia oczyszczonych ścieków. Najbliższy przewód rozsączający musi znajdować się co najmniej 1,5 metra powyżej poziomu wód gruntowych (najwyższego użytkowego poziomu wodonośnego). Jest to kluczowe dla skutecznego oczyszczania i ochrony wód podziemnych. System rozsączający (np.

⚠️ UWAGA: Zawsze należy mierzyć wymagane odległości od skrajnej krawędzi zbiornika przydomowej oczyszczalni (np. osadnika, reaktora) lub skrajnych elementów systemu rozsączania (np. rur drenażowych) do danego obiektu. Podane odległości są typowe, ale zawsze trzeba je weryfikować z aktualnie obowiązującymi przepisami, w szczególności z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a także z lokalnym Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego. Projektant Twojej oczyszczalni pomoże Ci dokładnie ustalić wszystkie odległości oczyszczalni na Twojej działce.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków musi być zlokalizowana w odpowiedniej odległości od:

Granicy działki - minimum 2 metry.
Budynków mieszkalnych - minimum 5 metrów.
Studni - minimum 15 metrów dla instalacji biologicznej i minimum 70 metrów dla układu drenażowego.

Minimalne odległości posadowienia zbiornika

Należy zachować minimalne odległości posadowienia zbiornika, które zawarto w tabeli:

Wyszczególnione obszary	Element przydomowej oczyszczalni ścieków	Minimalne odległości [m]
		Dla zbiornika do 10 m3
Studnia wody pitnej	Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe	15
	Instalacji rozsączania wody w gruncie	30
Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej*	Zbiornik na nieczystości ciekłe	5
Pozostałe budynki		15
Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszy dla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej	Zbiornik na nieczystości ciekłe	2
Dla pozostałych budynków		7,5
Kąpieliska, plaże publiczne***	Przydomowa oczyszczania ścieków	1000
Przewody telekomunikacyjne	Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie	1,0
Przewody elektryczne		0,5 - 3,0
Wodociąg		0,8
Przyłącze gazowe		1,5
Roślinność (drzewa i inne)	Przydomowa oczyszczania ścieków	Zalecenie min. 3

*Wyjątkiem jest, gdy przepływowy szczelny zbiornik podziemny oczyszczalni jest podłączony do instalacji wentylacyjnej powyżej 0,6 m nad górną krawędzią okien i drzwi. W takiej sytuacji zbiornik może być posadowiony w dowolnej odległości od budynków.

**Odległości ustalane indywidualnie zgodnie z ekspertyzą techniczną, przyjętą przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.

***Dopuszcza się usytuowanie zbiorników bezodpływowych w odległości mniejszej niż 2 m od granicy działki, jeżeli na działce sąsiedniej znajdują się podobne urządzenia, ale pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.

****Przepisy prawa zabraniają także, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.

Montaż i Eksploatacja Oczyszczalni

Po przejściu przez formalności i wyborze lokalizacji, czas na montaż przydomowej oczyszczalni oraz jej późniejszą eksploatację. Przede wszystkim, kluczowy jest wybór odpowiedniego typu oczyszczalni. Na rynku dostępne są różne technologie, np. popularna oczyszczalnia biologiczna czy oczyszczalnie drenażowe. Decyzja powinna być podyktowana indywidualnymi potrzebami, takimi jak przewidywana ilość ścieków, specyfika działki (wielkość, ukształtowanie terenu) oraz panujące na niej warunki gruntowo-wodne. Zdecydowanie zalecamy powierzenie montażu profesjonalnej firmie z doświadczeniem.

Twoja przydomowa oczyszczalnia to inwestycja, która wymaga regularnej troski.

☑️ Regularne przeglądy techniczne i konserwacja. Zgodnie z zaleceniami producenta, zwykle raz lub dwa razy w roku.
☑️ Systematyczny wywóz osadu nadmiernego. Częstotliwość zależy od typu oczyszczalni i intensywności jej użytkowania (zazwyczaj co 1-2 lata).
☑️ Zgłoszenie eksploatacji do gminy. Pamiętaj, że gminy prowadzą ewidencję zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków. Masz obowiązek zgłosić swoją instalację do tej ewidencji.

Zasady Prawidłowej Eksploatacji

Aby zapewnić długotrwałe i efektywne działanie przydomowej oczyszczalni ścieków, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

Regularnie usuwać osady z osadnika wstępnego, zgodnie z zaleceniami producenta (zazwyczaj raz na 6-12 miesięcy).
Nie wrzucać do oczyszczalni substancji szkodliwych, takich jak środki chemiczne, oleje, tłuszcze, resztki jedzenia, które mogą zaburzyć procesy biologiczne.
Stosować biopreparaty wspomagające rozkład tłuszczów i innych zanieczyszczeń organicznych.
Nie dopuszczać do przeciążenia oczyszczalni nadmierną ilością ścieków (np. poprzez oszczędne gospodarowanie wodą).

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków a Ochrona Środowiska

Przydomowe oczyszczalnie ścieków, przy prawidłowej eksploatacji, mają pozytywny wpływ na środowisko:

Redukują zanieczyszczenia organiczne, związki azotu i fosforu ze ścieków bytowych.
Umożliwiają bezpieczne odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu lub wód powierzchniowych.
Zmniejszają ryzyko skażenia wód gruntowych w porównaniu z nieszczelnymi zbiornikami bezodpływowymi (szambami).

Posiadanie przydomowej oczyszczalni ścieków niesie ze sobą dodatkowe korzyści ekologiczne:

Oczyszczone ścieki można wykorzystać do nawadniania ogrodu lub trawnika, co ogranicza zużycie wody z sieci.
POŚ zmniejszają obciążenie lokalnej infrastruktury kanalizacyjnej i oczyszczalni zbiorczych.
Przyczyniają się do zachowania naturalnego obiegu wody w przyrodzie.

Koszty i Oszczędności

Decydując się na przydomową oczyszczalnię ścieków, warto przeanalizować jej koszty w porównaniu z tradycyjnym odprowadzaniem ścieków do szamba lub sieci kanalizacyjnej.

Koszty inwestycyjne POŚ obejmują:

Zakup urządzeń oczyszczalni (osadnik, komora biologiczna, układ rozsączający).
Montaż i podłączenie do instalacji kanalizacyjnej budynku.
Ewentualne prace ziemne i przygotowanie terenu.

Ceny kompletnych zestawów przydomowych oczyszczalni ścieków zaczynają się od około 5000 zł dla najmniejszych modeli, a kończą na kilkudziesięciu tysiącach złotych dla dużych, zaawansowanych systemów.

Koszty eksploatacyjne POŚ to przede wszystkim:

Energia elektryczna do zasilania pomp i napowietrzaczy (50-200 zł rocznie).
Wywóz osadów z osadnika wstępnego (200-500 zł rocznie).
Serwis i konserwacja (100-500 zł rocznie).

Dla porównania, roczne koszty opróżniania szamba o pojemności 10 m3 to około 2000-3000 zł, a opłaty za odprowadzanie ścieków do kanalizacji to średnio 8-12 zł za metr sześcienny.

Oszczędności wynikające z posiadania przydomowej oczyszczalni ścieków to:

Brak opłat za wywóz ścieków szambowozem (2000-3000 zł rocznie).
Brak opłat za odprowadzanie ścieków do kanalizacji (500-1500 zł rocznie, w zależności od zużycia wody).
Możliwość wykorzystania oczyszczonych ścieków do nawadniania ogrodu (oszczędność wody i opłat za jej zużycie).

Biorąc pod uwagę powyższe dane, inwestycja w przydomową oczyszczalnię ścieków zwraca się zazwyczaj po 5-10 latach użytkowania, w zależności od jej wielkości i kosztów alternatywnych rozwiązań.

tags: #czy #oczyszczalnia #drenażowa #jest #legalna #przepisy