Interakcje Antybiotyków z Grupy Tetracyklin z Wodą Mineralną i Innymi Produktami Spożywczymi
- Szczegóły
Żywność może potęgować lub osłabiać działanie leków, dlatego ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z potencjalnych interakcji. Poniżej przedstawiono najbardziej charakterystyczne interakcje pomiędzy żywnością a lekami oraz wskazówki dotyczące stosowania niektórych popularnych leków.
Farmakokinetyka Leków i Jej Etapy
Rozpad postaci leku zależy m.in. od szybkości pasażu jelitowego i obecności pokarmu. Im szybciej substancja lecznicza uwalnia się z leku, tym większa jest jego biodostępność - czyli tym większy procent dawki leku ulega wchłonięciu do krążenia ogólnego. Następnie dochodzi do wchłaniania leku, które polega na jego przemieszczeniu z miejsca podania do krążenia ogólnego.
Leki podane doustnie mogą wchłaniać się w całym przewodzie pokarmowym. Proces ten zachodzi głównie w jelicie cienkim ze względu na znaczną i silnie unaczynioną powierzchnię chłonną oraz specyficzną budowę błony śluzowej, przystosowaną do wchłaniania. Kolejnym etapem losu leku w ustroju jest jego dystrybucja, czyli przemieszczenie z krwiobiegu do innych tkanek - do miejsca działania. Każdy lek charakteryzuje określony stopień wiązania z białkami, a w połączeniu z nimi lek stanowi formę zapasową krążącą we krwi, z której uwalnia się w razie potrzeby.
Metabolizm leku (biotransformacja) ma ostatecznie na celu przekształcenie leku do postaci nieaktywnej, która będzie mogła być wydalona. Zachodzi on głównie w wątrobie dzięki specjalnym enzymom. Choroby wątroby oraz głodówki prowadzą do osłabienia procesów metabolicznych leków, co skutkuje wzrostem ich siły działania i ich toksycznością. U osób starszych oraz noworodków do ósmego tygodnia życia aktywność enzymów biorących udział w metabolizmie leków jest niska, co sprawia, że w tych grupach wiekowych leki mogą działać silniej, dłużej, a nawet toksycznie.
Wydalanie leków ma miejsce głównie z moczem przez nerki, ale także z mlekiem matki, kałem i śliną lub wydychanym powietrzem. W przypadku tego pierwszego sposobu wydalania warto pamiętać, że zakwaszenie moczu sprzyja wydalaniu leków zasadowych, a podwyższenie pH moczu zwiększa wydalanie leków kwaśnych. Interakcję tę wykorzystuje się np. w zatruciach, w których korzystne jest zwiększenie szybkości wydalania leków.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Skala Interakcji Leków z Żywnością
Efekt interakcji może mieć różny stopień nasilenia. Te, które istotnie zaburzają proces leczenia i prowadzą do poważnych powikłań, stanowią ok. 30%. Wyniki badań Instytutu Żywności i Żywienia z 2005 r. wykazały, że wśród 481 losowo wybranych pacjentów przyjmujących co najmniej jeden lek ryzyko interakcji pomiędzy żywnością a lekami wystąpiło u 62,4% chorych. Jednocześnie ponad 50% badanych pacjentów nie zdawało sobie sprawy, że pomiędzy stosowanymi przez nich lekami a spożywaną żywnością istniało ryzyko interakcji. Takie ryzyko rośnie wraz z liczbą stosowanych leków. Dotyczy to w szczególności osób starszych. W przypadku osób tej grupy wiekowej często dochodzi również do interakcji pomiędzy lekami.
Często żywność pełni funkcję osłaniającą błonę śluzową przewodu pokarmowego przed drażniącym działaniem leków. Składniki pokarmu obecnego w żołądku (np. błonnik, kazeiniany, pektyny, karagen, skrobia kukurydziana) mogą wiązać leki i osłabiać ich działanie. Przyjmowanie posiłków wysokobłonnikowych z niektórymi lekami może być bardzo niebezpieczne.
Interakcje Antybiotyków z Grupy Tetracyklin z Produktami Spożywczymi
Produkty spożywcze zawierające duże ilości wapnia (mleko i jego przetwory) oraz preparaty farmaceutyczne, które go zawierają, nie powinny być stosowane łącznie z antybiotykami z grupy tetracyklin (doxycyklina, unidox). Wapń z tymi antybiotykami tworzy nierozpuszczalne połączenia, co osłabia działanie leku.
Podczas stosowania tetracyklin nie należy ich łączyć przede wszystkim z mlekiem i produktami mlecznymi (ze względu na znaczną zawartość wapnia). Rosenblatt i wsp. wykazali, że popijanie doksycykliny szklanką mleka ( 240ml ) doprowadza do obniżenia jej stężenia we krwi o 20% (pomiaru stężenia dokonano 2 godziny po podaniu doksycykliny w dawce D=100 mg). W innym badaniu, przeprowadzonym przez Meyera i wsp. zaobserwowano spadek wchłaniania doksycykliny (podanej w dawce D=200 mg) o 30% po podaniu jej z 300 ml świeżego mleka [1].
Ponadto leki stosowane w problemach ze zgagą (np. rennie, manti, alugastrin), zawierające magnez, glin lub wapń, mogą obniżyć wchłanianie tetracyklin aż o 50-100%. Powinny być one spożywane w odstępie trzech godzin od zażycia antybiotyku, podobnie jak produkty mleczne. Preparaty żelaza należy pobierać w możliwie największym odstępie czasu od tego rodzaju antybiotyków.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
W badaniu tym tetracyklina w dawce D=250mg, podawana była z 200 ml wody, 9 zdrowym ochotnikom, na czczo lub po posiłku. Zastosowano 2 rodzaje posiłków: standardowy - 2 kromki chleba, szynka, pomidor i woda, meksykański - 2 omlety, fasola, 2 jajka, pomidor, woda. Po 72 godzinach oznaczono ilości wydalonej z moczem tetarcykliny. Otrzymano następujące wyniki: 151,2 mg po zażyciu antybiotyku na czczo, 90,05 mg po standardowym śniadaniu, 68,47 mg po meksykańskim posiłku. Wapń zawarty w tych posiłkach wiąże tetracyklinę, tworząc słabo wchłanialne chelaty. Pożywienie to nie miało żadnego wpływu na wchłanianie doksycykliny i minocykliny [3].
Wpływ Soku Pomarańczowego i Kawy
W celu oceny wpływu soku pomarańczowego i kawy na wchłanianie tetracykliny Przebadano 9 zdrowych ochotników, którym podawano tetracyklinę w dawce D=250 mg z 200 ml soku pomarańczowego lub kawy. Wyniki badania wykazały brak wpływu soku pomarańczowego kawy na wchłanianie tetracykliny. Sok pomarańczowy zawiera w swoim składzie niewielkie ilości wapnia, ale pierwiastek ten jest związany z kwasem winowym, cytrynowym i askorbinowym, dlatego nie reaguje z tetracykliną [4].
Nienasycone Kwasy Tłuszczowe a Tetracykliny
Celem jednego z przeprowadzonych badań było zbadanie wpływu limecykliny podawanej razem z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi na zawartość tych kwasów w łoju zebranym z twarzy (sebum) u pacjentów chorujących na trądzik. Badanie (trwające 90 dni) przeprowadzono na 44 ochotnikach - pacjentach z trądzikiem. Każdego dnia pacjenci otrzymywali limecyklinę w dawce D=300 mg, kwas y-linolenowy (540 mg), kwas linolowy (1200 mg), i kwas oleinowy (510 mg). Otrzymane wyniki wykazały, że limecyklina nie podwyższyła znacząco stężenia podawanych kwasów w sebum [5].
Interakcje z Lekami Zobojętniającymi Sok Żołądkowy
Tetracykliny wchodzą w interakcje z lekami zobojętniającymi zwierającymi glin, wapń, magnez, bizmut lub sód. Tworzą z nimi słabo rozpuszczalne chelaty i z tego powodu są źle wchłaniane w jelicie. Co więcej, rozpuszczalność tetracyklin jest znacznie większa przy niższych wartościach pH soku żołądkowego (pH=1-3) niż przy pH wynoszącym 5-6. Właśnie dlatego leki zobojętniające podnoszące wartość pH soku żołądkowego powyżej wartości pH=4 mogą zmniejszyć rozpuszczalność tetracyklin w żołądku nawet do 50% [6].
Zalecenia Dotyczące Stosowania Tetracyklin p.o.
- Podczas przyjmowania antybiotyków z tej grupy należy zachować co najmniej 3-godzinny odstęp od spożywania produktów mlecznych. Produkty takie jak: mleko, kefir, jogurt, sery, są bogate w wapń, który tworzy z tetracyklinami trudno wchłanialne chelaty powodując obniżenie biodostępności tetracyklin co może przyczynić się do niepowodzenia zaleconej farmakoterapii.
- Tetracykliny należy przyjmować w jak największych odstępach czasowych od preparatów żelaza, ponieważ wspólne ich podawanie powoduje obniżenie biodostępności obu leków.
- Antybiotyki z grupy tetracyklin należy zażywać w odstępie co najmniej 2-3 godzin od zażycia leków zobojętniających zawierających w swoim składzie wapń, magnez czy glin.
Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest popijanie leków przegotowaną wodą, nie mineralną, w ilości ok. 250 ml. Jest to najbardziej odpowiedni płyn, który nie zaburza procesu terapeutycznego. Nie powinno się popijać leków herbatą i kawą z uwagi na obecność w nich związków mogących tworzyć z lekami nieprzyswajalne połączenia. W szczególności dotyczy to spożywania preparatów z żelazem.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Mleko i produkty mleczne nie są najlepszą metodą popijania leków, ponieważ wpływają one na zobojętnienie soku żołądkowego. To zaś sprawia, że lek nie jest właściwie wchłaniany, a jego skuteczność spada. Stąd też mleko zdecydowanie należy do grupy, czym nie można popijać leków na osteoporozę, antybiotyków (m.in.
Choć soki owocowe zalecane są przez dietetyków jako doskonałe źródło witamin, antyoksydantów i składników mineralnych, tak jako płyn do popijania leków nie spełnią należycie swojego zadania. Właśnie to bogactwo substancji czynnych zawarte w sokach może tworzyć ryzykowne interakcje z lekami. Eksperci są zgodni, że najgorszy do popijania leków jest sok grejpfrutowy.
| Produkt | Wpływ na Tetracykliny |
|---|---|
| Mleko i produkty mleczne | Obniżają wchłanianie tetracyklin ze względu na zawartość wapnia. |
| Posiłki (szczególnie bogate w wapń) | Tworzą słabo wchłanialne chelaty z tetracyklinami. |
| Sok pomarańczowy i kawa | Brak istotnego wpływu na wchłanianie tetracyklin. |
| Leki zobojętniające sok żołądkowy | Zmniejszają rozpuszczalność tetracyklin w żołądku. |
Zamiast zastanawiać się, czym można popijać leki, lepiej po prostu sięgnąć po szklankę letniej, przegotowanej wody! Soki owocowe, mleko, kawa, herbata, zioła, alkohol mogą sprawić, że lek zadziała słabiej lub wcale albo znacznie silniej.
tags: #antybiotyki #interakcje #z #woda #mineralna
